NGHI ĐIỂM VỀ VIỆC NGÔ TAM QUẾ HÀNG THANH
(tiếp theo)
Người
phủ nhận Ngô Tam Quế “hàng Thanh” thì cho rằng, sau khi Bắc Kinh thất thủ, hình
thành cục diện 3 thế lực chính trị tương đối mạnh cùng tồn tại, tức Ngô Tam Quế,
quân nông dân, vương triều Thanh. Thế lực của Ngô Tam Quế bị kẹp giữa là yếu nhất,
do đó con đường mà ông ta có thể đi: một
là kháng Thanh, hai là trấn áp quân nông dân. Nghĩ đến phụ thân bị quân nông
dân bắt, ái thiếp bị làm nhục, để báo thù này, Ngô Tam Quế đã chọn con đường
liên hợp với triều Thanh, nhưng điều đó không thể nói là ông ta đầu hàng triều
Thanh, lí do chủ yếu như sau:
Thứ 1: Thái độ nhất quán kháng Thanh của
Ngô Tam Quế đã quyết định ông không dễ dàng hàng Thanh. Thời gian nhậm chức
Liêu Đông Ninh Viễn Tổng binh, Ngô Tam Quế từng nhiều lần tham gia đấu tranh
kháng Thanh, thậm chí sau chiến dịch Tùng Cẩm 松锦,
quân Minh rõ ràng ở vào tình huống bất lợi, thái độ của ông vẫn kiên quyết. Đối
với thư của hàng tướng triều Minh khuyên hàng, ông đều “đáp thư bất tùng”.
Thứ 2: Sau trận chiến ở Sơn Hải quan,
Đa Nhĩ Cổn tăng cường khống chế Ngô Tam Quế, có thể chứng minh Ngô Tam Quế chưa
đầu hàng. Trong sử nói rằng, ngày Đa Nhĩ Cổn chiến thắng tại Sơn Hải quan, đã
chơi trò quyền thuật, phong Ngô Tam Quế làm Bình Tây Vương, lại đem 1 vạn bộ
binh giao cho Ngô Tam Quế. Điều đó nói rõ Ngô Tam Quế bị sự mua chuộc và khống
chế của Đa Nhĩ Cổn.
Thứ 3: Hịch văn phát bố sau trận Sơn Hải
quan chứng minh ông chưa đầu hàng. Quân Thanh và Ngô Tam Quế thừa thắng truy
kích, Ngô Tam Quế đề xuất khẩu hiệu:
Chu mệnh vị cải, Hán đức khả ân
周命未改, 汉德可恩
(Mệnh nhà Chu chưa đổi,
đức nhà Hán gia ơn)
Thí khán xích huyện chi quy tâm, nhưng
thị Chu gia chi chính thống
试看赤县之归心, 仍是朱家之正统
(Thử xem lòng cả nước theo về, họ Chu
vẫn cứ là chính thống)
Nếu Ngô
Tam Quế đã hàng sẽ không phát bố hịch văn như thế.
Thứ 4: Sau trận Sơn Hải quan, hành động
Ngô Tam Quế trước sau công hãm Bắc Kinh đều muốn lập thái tử nhà Minh, chứng tỏ
ông chưa hàng. Lí Tự Thành thua lui về Vĩnh Bình 永平,
Ngô Tam Quế đề xuất:
Ước Tự Thành hồi quân, tốc li kinh thành,
ngô tương phụng thái tử tức vị.
约自成回军, 速离京城, 吾将奉太子即位.
(Hẹn rằng
khi Tự Thành lui quân, nhanh chóng rời khỏi kinh thành, ta sẽ đưa thái tử lên
ngôi)
Lại:
Truyền thiếp chí kinh (1), ngôn
nghĩa binh bất nhật nhập thành, phàm ngã thần dân vị tiên đế phục tang, chỉnh bị
nghinh hậu đông cung.
传帖至京 (1), 言义兵不日入城, 凡我臣民为先帝服丧, 整备迎候东宫.
(Truyền
thiếp đến kinh thành, nói rằng: chỉ mấy ngày nữa nghĩa binh sẽ vào thành, phàm
thần dân của ta hãy để tang cho tiên đế, chuẩn bị nghinh đón đông cung cho chu
đáo)
Nhưng sách
lược:
Đa Nhĩ Cổn mệnh kì tây hành truy tặc.
多尔衮命其西行追贼.
(Đa Nhĩ
Cổn sai ông truy đuổi giặc ở phía tây.)
đã làm đảo lộn tính toán của Ngô Tam Quế. Nhân vì thế
lực quá yếu, Ngô Tam Quế đành phải nghe
theo Đa Nhĩ Cổn.
Thứ 5: ngầm tích góp thực lựcđể phản
Thanh phục Minh cũng có thể chứng minh Ngô Tam Quế chưa hàng. Ông một mặt chiêu
mộ rộng rãi hiền tài, ngầm lôi kéo các phe nhóm, mặt khác luyện binh dưỡng mã,
vì cuộc chiến sau này mà chuẩn bị. Sở dĩ ông không thực hiện được nguyện vọng
phản Thanh phục Minh là bởi vì sự thống trị của nhà Thanh ngày càng mạnh, khiến
ngọn cờ “phản Thanh phục Minh” không có sức hiệu triệu. Còn vấn đề lịch sử Ngô
Tam Quế có hàng Thanh hay không thì không thể dùng tiến trình lịch sử sau này để
nói. (hết)
Chú của người
dịch
1- Trong nguyên tác, ở đây là “truyền thiếp chí kim” 传帖至今 .
Còn
theo http://chuansong.me/n/246051 thì ở đây là “truyền thiếp chí kinh” 传帖至京. Xét thấy chữ “kim” 今ở
đây không hợp, nên tôi theo tài liệu này sửa thành chữ “kinh” 京.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 04/11/2018
Nguyên tác Trung văn
NGÔ TAM QUẾ HÀNG THANH NGHI ĐIỂM PHẢ ĐA
吴三桂降清疑点颇多
Trong quyển
TRUNG QUỐC VỊ GIẢI CHI MÊ
中国未解之谜
Tác giả: Hải Tử 海子
Trung Quốc Hoa Kiều xuất bản xã, 2013
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật