TIẾT TRÙNG DƯƠNG
Ngày mồng
9 tháng 9 âm lịch là tiết Trùng Dương 重阳. Tiết Trùng Dương,
gió thu mát mẻ, sương móc rơi xuống làm cho muôn vật tươi nhuận, đan quế trong
cung toả mùi thơm. Sau tiết Trùng Dương, khí thu ngày càng se sắt. Vì thế, đón
tiết Trùng Dương trở thành một tập tục của các đời ở Trung Quốc, uống rượu, lên
cao, cài cành thù du, thưởng thức hoa cúc, ăn bánh nếp. Trong Tây Kinh tạp kí 西京杂记 có nói, trong cung Hán, hàng năm vào ngày mồng 9 tháng
9, người trong cung trên dưới đều cài cành thù du, ăn bánh Trùng Dương , uống
rượu hoa cúc. Rượu hoa cúc là loại rượu được làm khi hoa cúc nở, hái một nhúm
lá, bỏ vào vò kê để ủ, đến mồng 9 tháng 9 năm sau ủ thành, mở vò lấy rượu ra
dùng.
Hoa cúc
nở rộ sau khi các hoa khác héo úa. Mọi người xem hoa cúc là loài hoa cát tường,
nó tượng trưng cho tính kiên nhẫn, bền bỉ; tượng trưng cho trường thọ. Cái lạnh
se sắt của mùa thu như cùng với tuổi già của con người, nên mọi người xem trọng
tiết Trùng Dương, uống rượu hoa cúc, biểu đạt nguyện vọng sinh mệnh được sống
mãi không ngừng, trường thọ mạnh khoẻ không suy yếu. Vào mùa thu, hoa cúc độc
chiếm phong tao, rất được mọi người ưa thích; đế vương, hậu phi trong cung cũng
tỏ lòng khâm phục đối với hoa cúc, yêu quý không rời tay.
Nguỵ Vũ
Đế Tào Tháo 曹操 rất
coi trọng tiết Trùng Dương. Vào ngày này, Tào Tháo ban thưởng lễ vật cho đại
thư pháp gia Chung Diêu 钟繇; đồng thời theo lễ, Chung Diêu dâng thư lên: ngày mồng 9
tháng 9, cây cỏ héo úa, chỉ riêng cúc tốt tươi, nay xin dâng lên một bó. Trong Đông Kinh mộng hoa lục 东京梦华录có nói, đô
thành Biện Kinh 汴京triều Tống vào tiết Trùng Dương thường thưởng ngoạn
hoa cúc. Chủng loại hoa cúc lúc bấy giờ rất nhiều, loại hoa cúc kì lạ, quý hiếm
như: Mộc hương cúc 木香菊 màu
trắng, Vạn linh cúc 万龄菊màu vàng pha trắng, Hỉ dung cúc 喜容菊đoá lớn thuần màu trắng, Đào hoa cúc 桃花菊màu hồng phấn, Kim linh cúc 金铃菊
màu vàng. Tại điện Khánh Thuỵ 庆瑞 triều Nam Tống,
trước tiết Trùng Dương cho bày cả vạn cây hoa cúc, sắc màu rực rỡ, mùi hương
bay xa đến mấy dặm, lại còn trang trí đèn hoa cúc để tăng thêm không khí vui
tươi. Hoàng đế khi thưởng ngoạn hoa cúc, bình phẩm hoa cúc, còn thưởng thức hoa
đăng, nghe tấu nhạc, hoàng đế cảm thấy rất thư thái, thường ban thưởng cho nghệ
nhân tấu nhạc.
Mộc hương cúc 木香菊
là loại cúc đặc biệt và kì lạ. Trong Thuyết
Phu – Lưu Mông cúc phổ 说郛 - 刘蒙菊谱 có nói, Mộc hương cúc là loại Ngọc cầu cúc 玉球菊 xuất xứ từ Trần Châu
陈州, nở vào cuối tháng 9. Cúc lá nhiều, hoa màu trắng, chỗ
gần nhuỵ có điểm chút hồng. Cánh hoa lớn phía ngoài có 2 đường gân, cánh hoa nhỏ
gần nhuỵ giống nhung hươu mới cắt. Lá nhỏ mà dài, cành và lá đều có lông tơ. Mộc
hương cúc khác với hoa cúc phổ thông, màu sắc nổi bật, tú nhã đẹp mắt, rất có
phong vận.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 17/10/2018
Tiết Trùng Dương năm Mậu Tuất
Nguồn
HOÀNG TRIỀU ĐIỂN CỐ KỈ VĂN
皇朝典故纪闻
Tác giả: Hướng Tư 向斯
Bắc Kinh: Trung Quốc văn sử xuất bản xã, 2002
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật