ĐÔNG
NHẬT KHẢ ÁI
冬日可爱
MẶT TRỜI NGÀY ĐÔNG
ĐÁNG YÊU
Giải
thích:
giống như mặt trời của ngày mùa đông, mọi người cảm thấy ấm áp. Ví người hiền
lành đáng gần.
Xuất xứ: Xuân Thu . Tả Khâu Minh 左丘明: Tả truyện – Văn Công thất niên 左传
- 文公七年.
Thời Xuân Thu, quốc quân nước Tấn là Tấn
Tương Công 晋襄公qua đời,
thái tử Di Cao 夷皋 được kế thừa
quân vị, nhưng Di Cao hãy còn là một đứa bé, không thể nào chấp hành, lúc bấy
giờ đất nước lại đang ở vào cuộc thế khó khăn, cho nên các đại thần chủ trương
lập công tử Ung 雍 lên làm quốc
quân nước Tấn. Triệu Thuẫn 赵盾 nắm giữ đại quyền nói với các Đại phu rằng:
- Công
tử Ung tuổi lớn, tiên quân vừa qua đời rất sủng ái công tử Ung, và công tử Ung
lại có quan hệ rất gần với nước Tần, lập ông ta lên làm quốc quân đất nước sẽ ổn
định.
Mẹ của thái tử Di Cao nghe nói sẽ lập
công tử Ung lên làm quốc quân, vừa giận vừa lo, bà ta bế Di Cao lên triều vừa
khóc vừa gào, lại chạy đến nhà Triệu Thuẫn khấu đầu van xin:
- Tiên
quân đã giao phó đứa bé này cho ông, nếu được như ý, tôi không quên ơn của ông.
Nếu như không được, tôi oán hận ông cả đời.
Triệu Thuẫn sợ mẹ của Di Cao gây ra sự
việc, lại lo mấy vị công tử khác phản đối, đành thay đổi chủ ý, quyết định lập
Di Cao làm quốc quân nước Tấn. Để dẹp yên sự tranh chấp, Triệu Thuẫn lập tức
phái quân đội nghinh chiến với quân đội nước Tần, do bởi nước Tần đã đem binh hộ
tống công tử Ung về lại nước Tấn. Quân đội hai nước giao chiến tại Lệnh Hồ 令狐, quân Tần thất bại, vội rút
về nước.
Triệu Thuẫn độc đoán chuyên quyền, nói
một đằng làm một nẻo, khiến Đại phu Giả Quý 贾季của
nước Tấn vô cùng giận. Chẳng bao lâu quân đội nước Địch 狄 xâm phạm nước Lỗ, quốc quân
nước Lỗ là Lỗ Văn Công 鲁文公phái sứ giả
cầu viện nước Tấn. Triệu Thuẫn sai Giả Quý đi trách phạt Tướng quốc Phong Thư 酆舒 của nước Địch. Phong Thư hỏi
Giả Quý:
- Hiện
tại, Triệu Thuẫn của nước Tấn các ông so với Triệu Thôi 赵衰 trước
đây, người nào tốt hơn?
Triệu Thôi vốn là khanh sĩ của nước Tấn,
nắm giữ đại quyền quân chính quốc gia. Sau khi ông ta qua đời, Triệu Thuẫn mới
kế nhậm chức vị. Do vì Giả Quý rất oán hận Triệu Thuẫn, nên đáp rằng:
- Triệu
Thôi là mặt trời của ngày đông, Triệu Thuẫn là mặt trời của ngày hè!
Đỗ Dự 杜预 khi chú Tả
truyện 左传 đã viết:
Đông nhật khả ái, hạ nhật khả uý.
冬日可爱,
夏日可畏.
(Mặt trời ngày đông
đáng yêu, mặt trời ngày hè đáng sợ.)
Thành ngữ “Đông nhật khả ái” xuất phát
từ đây.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 18/10/2018
Nguyên tác Trung văn
ĐÔNG NHẬT KHẢ ÁI
冬日可爱
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật