LÍ UYÊN TẠI THÁI
NGUYÊN KHỞI NGHĨA
Sau
khi Vũ Văn Hoá Cập 宇文化及giết Tuỳ Dượng Đế 隋炀帝, tự phong làm Đại thừa tướng, muốn quay về Đông đô đoạt lấy
hoàng vị. Nhưng quân đội của ông trong chiến dịch Đồng Sơn 童山bị tổn thất nặng nề, toàn quân
sau lại bị quân khởi nghĩa do Đậu Kiến Đức 窦建德lãnh đạo tiêu diệt.
Khi
quân Ngoã Cương 瓦岗
bao vây Đông đô Lạc Dương 洛阳, Lí Uyên 李渊tại Thái Nguyên 太原 khởi binh. Trong tình hình chủ lực của quân Tuỳ bị quân khởi
nghĩa nông dân đánh tan, Lí Uyên thống lĩnh đại quân tiến về Trường An 长安.
Lí
Uyên xuất thân trong một gia đình quý tộc đại quan liêu, lúc 7 tuổi đã kế thừa
tước vị Đường Quốc Công 唐国公. Năm 616, Tuỳ Dượng Đế nhậm mệnh Lí Uyên làm Lưu thủ Thái
Nguyên. Mặc dù Lí Uyên tận tâm tận lực, muốn có được sự tán thưởng của Tuỳ Dượng
Đế, nhưng Tuỳ Dượng Đế đối với ông luôn giữ thái độ hoài nghi. Tuỳ Dượng Đế
phái tâm phúc của mình là Vương Uy 王威, Cao Quân Hùng 高君雄 làm Phó Lưu thủ Thái Nguyên để
giám sát hành động của Lí Uyên. Lí Uyên có 4 người con: Lí Kiến Thành 李建成, Lí Thế Dân 李世民, Lí Nguyên Cát 李元吉, Lí Nguyên Bá 李元霸. Lí Thế Dân nhìn thấy Tuỳ Dượng
Đế hôn dung hủ bại, dẫn đến cả nước nổi dậy những cuộc đấu tranh phản kháng,
cho rằng sự thống trị của Tuỳ Dượng Đế sẽ không được lâu dài, chỉ có nhân thời cơ hiện tại thiên hạ đang đại
loạn, đoạt lấy chính quyền, mới có thể bảo toàn được địa vị và lợi ích của gia
tộc. Thế là, Lí Thế Dân động viên phụ thân khởi binh phản Tuỳ. Chẳng bao lâu,
triều đình lệnh cho Lí Uyên xuất binh đánh chận sự xâm phạm của quân Đột Quyết 突厥. Kết quả xuất sư bất lợi, Dượng
Đế phái người đến định bắt Lí Uyên đến Giang Đô 江都 hỏi tội. Lí Uyên không còn con
đường nào khác, bấy giờ mới hạ quyết tâm khởi binh phản Tuỳ.
Đầu
tiên Lí Thế Dân giả mạo mệnh lệnh của hoàng đế ra thông báo trưng binh, gây ra
sự bất mãn mãnh liệt của bách tính. Tiếp đó lại nghĩ ra diệu kế chiêu binh công
khai.
Ngày
nọ, Lí Uyên nói với hai vị Phó Lưu thủ rằng:
-
Trùm phỉ phản loạn là Lưu Vũ Chu 刘宇周hiện đang chiếm cứ
cung Phần Dương 汾阳,
cần phải dẹp trừ ngay lập tức. Nhưng thiên tử ở xa tận chân trời, giờ phải như
thế nào?
Vương
Uy, Cao Quân Hùng nói rằng:
-
Sự tình khẩn cấp, lúc này Lưu thủ tự mình
quyết định đi.
Thế
là, Lí Uyên danh chính ngôn thuận giương ngọn cờ “thảo tặc”, phái Lí Thế Dân ,
Lưu Văn Tĩnh 刘文静
đi các nơi trưng
binh. Lại ngầm sai người thông báo với những người con khác và con rể đến Thái
Nguyên tụ họp.
Chẳng
bao lâu, binh lực của Lí Uyên nhanh chóng gia tăng, lại đều do ông đích thân thống
suất. Vương Uy, Cao Quân Hùng nảy sinh nghi ngờ, quyết định ám sát Lí Uyên,
không ngờ tin tức bị lộ. Lí Uyên và Lí Thế Dân ra tay trước, giết chết hai tên
tai mắt của Tuỳ Dượng Đế, sau đó vu cáo họ có âm mưu dẫn quân địch xâm nhập. Lí
Uyên dẫn binh khởi nghĩa, thuận lợi tiến về thành Trường An. Về sau, ông lập Đại
Vương Dương Hựu 代王杨侑mới
13 tuổi làm hoàng đế, đó chính là Tuỳ Cung Đế 隋恭帝, trên thực tế Lí Uyên đã thao
túng toàn bộ đại quyền. Năm 618, Tuỳ Dượng Đế qua đời, Lí Uyên phế Tuỳ Cung Đế,
tự mình lên làm hoàng đế, đó chính là Đường Cao Tổ 唐高祖.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/10/2018
Nguyên tác Trung văn
LÍ UYÊN THÁI NGUYÊN
KHỞI NGHĨA
李渊太原起义
Trong quyển
TRUNG HOA THƯỢNG HẠ
NGŨ THIÊN NIÊN
中华上下五千年
Chủ biên: Lí Tinh 李晶
Nam Kinh đại học xuất
bản xã, 2007
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật