Dịch thuật: Trương Giác và cuộc khởi nghĩa Thái Bình đạo

TRƯƠNG GIÁC VÀ CUỘC KHỞI NGHĨA THÁI BÌNH ĐẠO

          Cuộc khởi nghĩa Thái Bình đạo 太平道 tức cuộc khởi nghĩa Hoàng cân 黄巾do Trương Giác 张角phát động vào cuối thời Đông Hán. Kể từ giữa thời Đông Hán trở đi, mâu thuẫn giai cấp vô cùng gay gắt, vương triều phong kiến trưng thu khốc liệt, địa chủ cường hào kiêm tính đất đai, “kẻ giàu ruộng nối liền ngang dọc, người nghèo không có đất cắm dùi”, lại thêm thuỷ tai hạn hán, sâu bọ phá hoại mùa màng, bệnh tật lưu hành, quảng đại nông dân khổ không chịu xiết, thậm chí tới mức vợ chồng ăn thịt lẫn nhau. Song trùng thiên tai nhân hoạ bức bách, nhân tâm biến động, yêu cầu thái bình. Trương Giác thuận ứng thời thế, đề xuất chu cấp cho người nghèo, cứu trường hợp khẩn cấp, cùng giúp đỡ lẫn nhau, phản đối phú gia đại độc cưỡng đoạt xâm chiếm, đồng thời vẽ ra cho nhân dân bức tranh “thái bình trị thế”, tập trung quảng đại nông dân và lưu dân dưới ngọn cờ Thái Bình đạo. Trương Giác lại dựa theo tư tưởng “tam thống” 三统 là thiên, địa, nhân trong Thái Bình kinh 太平经, tự xưng là Thiên Công Tướng Quân 天公将军, em là Trương Lương 张梁 xưng là Địa Công Tướng Quân地公将军, Trương Bảo 张宝 xưng là Nhân Công Tướng Quân人公将军. Lại đề xuất khẩu hiệu:

Thương thiên dĩ tử, hoàng thiên đương lập, tuế tại Giáp Tí, thiên hạ đại cát

苍天已死, 黄天当立, 岁在甲子, 天下大吉

(Trời xanh đã chết, trời vàng đương lập, vào năm Giáp Tí, thiên hạ đại cát)

Sai người đi tuyên truyền khắp nơi, tạo dư luận cho cuộc khởi nghĩa. Năm Trung Bình 中平 ⁽¹⁾ thứ nhất (năm 184), đại phương cừ soái ⁽²⁾ Mã Nguyên Nghĩa 马元义mua chuộc Trung thường thị Phong Tư 封諝, hoạn quan Từ Phụng 徐奉 làm nội ứng, chuẩn bị vào ngày 5 tháng 3 khởi nghĩa đầu tiên tại Nghiệp Thành 邺城 (nay là Lâm Chương 临漳 Hà Bắc 河北), nhưng do bởi Đường Châu 唐周 người Tế Nam 济南 một đệ tử của Trương Giác, ngầm báo quan phủ, kế hoạch khởi nghĩa bị đảo lộn, thế là trừ 2 châu Thanh 青và Từ 徐 ra, 6 châu còn lại là U 幽, Kí 冀, Kinh 荆, Dự 豫, Duyện 兖, Dương 扬 cùng tiến hành khởi nghĩa. Thiên hạ hưởng ứng, kinh sư chấn động. Nhân vì quân khởi nghĩa vấn khăn vàng, nên sử gọi là “hoàng cân khởi nghĩa”. Quân khởi nghĩa chiến đấu trong 10 tháng, Trương Giác chẳng may bị bệnh và qua đời, Trương Lương, Trương Bảo cũng trước sau lần lượt chiến tử. Dưới sự bao vây tiêu diệt của trọng binh triều đình Đông Hán, cuộc khởi nghĩa cuối cùng bị thất bại. Từ đó, việc truyền thụ Thái Bình Đạo không rõ.

Chú của người dịch

1- Trung Bình 中平: là niên hiệu của Hán Linh Đế Lưu Hoành 汉灵帝刘宏 thời Đông Hán.

2- Đại phương cừ soái 大方渠帅: Trương Giác sai đệ tử tổ chức tín đồ lại, đem tín đồ của 8 châu tổ chức thành 36 phương. Đại phương khoảng hơn 1 vạn người, tiểu phương khoảng 6,7 ngàn người. Mỗi phương có 1 thủ lĩnh lãnh đạo gọi là “cừ soái” 渠帅.

                                                                 Huỳnh Chương Hưng

                                                                 Quy Nhơn 26/6/2018

Nguồn 

ĐẠO GIÁO THƯỜNG THỨC ĐÁP VẤN

道教常识答问

Tác giả: Khanh Hi Thái 卿希泰

                   Vương Chí Trung 王志忠

                   Đường Đại Triều 唐大潮

Giang Tô cổ tịch xuất bản xã, 1996