LỄ TỤC
(kì 2)
QUÁN LỄ
Theo
nghiên cứu gần đây, nam nữ thanh niên trong xã hộ thị tộc sau khi đến thời kì
trưởng thành, phải tham gia “thành đinh lễ” 成丁礼mới
có thể trở thành thành viên chính thức của công xã thị tộc, mới có thể hưởng thụ
quyền lợi vốn có và thực hiện mọi nghĩa vụ. “Quán lễ” 冠礼đời
Đời Chu , con trai quý tộc khi đến 20 tuổi sẽ do phụ thân chủ
trì quán lễ tại tông miếu. Trước khi hành lễ phải “phệ nhật” 筮日(chọn ngày gia quan), “phệ tân” 筮宾 (chọn khách gia quan). Khi hành lễ, khách sẽ gia quan
cho người con trai 3 lần: trước tiên là gia “tri bố quan” 缁布冠, biểu thị từ lúc này có đặc quyền làm người; thứ đến
gia “bì biền” 皮弁, biểu thị từ lúc này phải phục vụ binh dịch; cuối
cùng gia “tước biền” 爵弁, biểu thị từ lúc
này có quyền tham gia tế tự (1). Sau khi khách mời rượu, người con
trai sẽ đi yết kiến mẫu thân, và khách sẽ đặt cho tên “tự” 字, sau đó đi gặp cô dì anh em, cuối cùng đội mũ lễ, mặc
lễ phục, mang lễ vật đi yết kiến quốc quân khanh đại phu và thầy. Sau khi chủ
nhân mời rượu tặng lễ vật cho khách xong là lễ thành.
Con
trai quý tộc đến 20 tuổi sau khi kết phát gia quan có thể lấy vợ, con gái quý tộc
lên 15 tuổi được hứa gả, sau khi cử hành “kê lễ” 笄礼 (lễ cài trâm) sẽ
kết phát gia kê. Gọi là “kết phát” 结发chính là vấn tóc
thành búi trên đỉnh đầu (khu biệt với kiểu tóc của trẻ nhỏ), biểu thị đã đến tuổi
“thành nhân”, có thể kết hôn. Ở Văn tuyển
文选quyển 29 trong bài thơ của Tô Vũ 苏武có
câu:
Kết phát vi phu thê
Ân ái lưỡng bất nghi
结发为夫妻
恩爱两不疑
(Vấn tóc cùng nhau kết làm vợ chồng
Cả hai yêu thương không nghi ngờ gì)
Có thể thấy phong tục này lưu truyền từ rất lâu.
(còn
tiếp)
Chú của
nguyên tác
1- Tri bố quan 缁布冠: loại mũ được
làm bằng vải gai màu đen.
Bì biền 皮弁: loại mũ được làm bằng da hươu trắng.
Tước biền 爵弁: loại mũ đỉnh bằng màu đỏ pha đen, dùng để đội trong
lúc tế lễ.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 12/6/2018
Nguồn
TRUNG QUỐC CỔ ĐẠI VĂN HOÁ THƯỜNG THỨC
中国古代文化常识
Chủ biên: Vương Lực 王力
Bắc Kinh: Trung Quốc Nhân dân Đại học xuất bản xã,
2012
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật