Dịch thuật: Phương tiên đạo và Hoàng Lão đạo

PHƯƠNG TIÊN ĐẠO VÀ HOÀNG LÃO ĐẠO

Phương tiên đạo 方仙道

          Phương tiên đạo là quần thể những người theo thần tiên phương thuật ở vùng Yên Tề hình thành vào cuối thời Chiến Quốc, họ cổ xuý “hình giải tiêu hoá, y vu quỷ thần chi sự” 形解销化, 依于鬼神之事 (hồn phách rời thể xác, chỉ lưu lại hình hài, y thác vào quỷ thần) (Sử kí – Phong thiện thư 史记 - 封禅书). Gọi là “phương” 方cũng chính là tiên phương 仙方hoặc dược phương 药方 trường sinh bất tử. Tề Uy Vương 齐威王, Yên Chiêu Vương 燕昭王, Tần Thuỷ Hoàng 秦始皇 và Hán Vũ Đế 汉武帝đều dốc lòng tin Phương tiên đạo, trước sau nhiều lần sai người đến đông hải cầu tiên sơn và tiên dược, để mong được trường sinh bất tử. Phương sĩ nổi tiếng thời đó có Tống Vô Kị 宋毋忌, Chính Bá Kiều 正伯侨, Từ Phúc 徐福, Hàn chung 韩终, Hầu Sinh 侯生, Lô Sinh 卢生, Lí Thiếu Quân 李少君, Loan Đại 栾大, hình thành một tập đoàn truy cầu trường sinh thành tiên và bất tử, đời sau gọi đó là “Phương tiên đạo”.

          Phương tiên đạo tuy không được coi là một tổ chức tôn giáo hoàn chỉnh, nhưng nó đã có đầy đủ hình thức ban đầu của Đạo giáo. Họ đem phương thuật thần tiên liên hệ với học thuyết Âm Dương ngũ hành của Trâu Diễn 邹衍, hình thành lí luận thần học đặc biệt, tôn Hoàng Đế 黄帝làm Tổ sư, đồng thời dùng những phương thuật như hành khí 行气, tịch cốc 辟谷, từ xã 祠社, luyện đan 炼丹để truyền thụ, ảnh hưởng rất sâu, làm cơ sở đa phương diện cho việc hình thành và phát triển Đạo giáo sau này đặc biệt là phái Đan đỉnh 丹鼎 ⁽¹⁾.

Chú của người dịch

1- Đan đỉnh phái 丹鼎派: cũng gọi là “Kim đan Đạo giáo” 金丹道教. Đan đỉnh phái là hậu thế gọi chung các đạo phái trong Đạo giáo lấy việc luyện kim đan cầu tiên làm chính. Đan đỉnh phái sớm nhất là từ Đạo gia Hoàng Lão cổ đại phát triển mà ra. Trứ tác lí luận của Đan đỉnh phái tảo kì là Chu Dịch tham đồng khế 周易参同契.

          Thời Nguỵ Tấn, Đan đỉnh phái tiến một bước phát triển Kim đan phái thần tiên Đạo giáo, đồng thời đã tổng kết được về mặt lí luận.

          (Nguồn http://baike.baidu.com/item)

Hoàng Lão đạo 黄老道

          Hoàng Lão đạo là tiền thân của Thái Bình đạo 太平道. “Hoàng” chỉ Hoàng Đế 黄帝, “Lão” tức Lão Tử 老子. Gọi chung Hoàng Lão với nhau là bắt đầu từ Đạo gia Tắc Hạ 稷下thời Chiến Quốc, đến đầu thời Tây Hán, dần hình thành một lưu phái triết học, chính trị. Tư tưởng chủ yếu là đề xướng thanh tĩnh vô vi, nuôi dưỡng sức dân, khoanh tay rũ áo mà thiên hạ được thái bình. Đến thời Đông Hán, bắt đầu lập miếu phụng thờ Hoàng Đế, Lão Tử, học phái Hoàng Lão dần diễn hoá thành tôn giáo. Về sau Trương Giác 张觉phụng thờ đạo Hoàng Lão, tự xưng “Đại hiền lương sư” 大贤良师, sáng lập Thái Bình đạo 太平道, đồng thời phát động cuộc khởi nghĩa Hoàng cân 黄巾.

                                                                 Huỳnh Chương Hưng

                                                                 Quy Nhơn 11/4/2018

Nguồn 

ĐẠO GIÁO THƯỜNG THỨC ĐÁP VẤN

道教常识答问

Tác giả: Khanh Hi Thái 卿希泰

                   Vương Chí Trung 王志忠

                   Đường Đại Triều 唐大潮

Giang Tô cổ tịch xuất bản xã, 1996