Dịch thuật: Chữ "tùng" (Đối chiếu tự điển)

CHỮ “TÙNG”

从  從

Bính âm cong (thanh điệu 2)

 从 4 nét

從  11 nét

1- Theo

          Tùng chinh 从征 / tùng học 从学.

2- Người đi theo

          Thị tùng 侍从 / tuỳ tùng 随从.

3- Thuận theo

          Tùng thiện như lưu 从善如流 / thính tùng 听从 / y tùng 依从 / hiệp tùng 胁从.

4- Chọn lấy một phương châm hoặc một thái độ nào đó

          Tùng khoan xử lí 从宽处理 / tùng nghiêm chưởng ác 从严掌握 / tùng giản 从简 / tùng hoãn 从缓.

5- Thân thuộc

          Tùng huynh 从兄 / tùng bá 从伯.

6- Giới từ, biểu thị lấy gì đó làm khởi điểm hoặc kinh qua một nơi nào đó

          Tùng đông đáo tây 从东到西 / tùng tảo thượng tố khởi 从早上做起 / tùng độc đáo tả 从读到写 / tùng giá điều lộ vãng tây 从这条路往西.

7- Phó từ, trước giờ

          Tùng một kiến qua 从没见过 / tùng bất giác luỵ 从不觉累.

Thuyết giải

          从, bộ 人, kết cấu tả hữu, loại chữ hội ý. Chữ 从 là chữ cổ gốc của chữ 從. Trong Thuyết văn – Nhân bộ 说文 - 人部 có ghi:

Tùng, tương thính dã. Tùng nhị nhân.

从, 相听也. 从二人.

(Tùng là nghe theo. Chữ hội ý do 2 chữ 人 đi liền nhau.)

          Từ Hạo 徐灏 viết lời tiên rằng:

Tùng, tùng cổ kim tự, tương thính do tương tùng.

从, 從古今字, 相听犹相从.

(从, 從 là cổ kim tự, nghe theo cũng giống như đi theo)

          Dùng chữ 从 làm chữ giản hoá cho chữ 從  đó là khôi phục chữ cổ gốc. Trong Thái Bình nhạc phủ 太平乐府 bản san khắc đời Nguyên đã thấy. 从 có thể dùng làm thiên bàng giản hoá, như 怂 (慫) túng , 耸 (聳) tủng.

          *- Chữ 从 trong từ phức âm 从容 đọc là “thung” (bính âm cong thanh 1) (thung dung)

          **- Chữ 從 phồn thể trong thư tịch cổ lại thông với chữ 縱 (túng / tung), nay giản hoá thành 纵.

          Chữ 從 này thuộc bộ 彳.

Chú của người dịch

          Trong Hán Việt tự điển của Thiều Chửu, chữ 從 này có các âm đọc và các nghĩa như sau:

          - Tòng: theo / từ đâu ra / nghe theo / tới

          - Tụng: theo hầu / thứ (bà con bậc kém hàng chí thân)  / về hình luật có thủ phạm 首犯 và tụng phạm 從犯 / quan chế chia ra chánh với tụng (chức tụng cũng như chức phó)

          - Thung: thung dung 從容

          - Túng: như chữ 縱.

          - Tung: đông tây gọi là hành 衡, nam bắc goại là tung

                                                                (Nxb Tp/Hồ Chí Minh, trang 195)

                                                       Huỳnh Chương Hưng

                                                       Quy Nhơn 18/4/2018

Nguồn

GIẢN HOÁ TỰ, PHỒN THỂ TỰ ĐỐI CHIẾU TỰ ĐIỂN

简化字繁体字对照字典

Chủ biên: Giang Lam Sinh 江蓝生, Lục Tôn Ngô 陆尊梧

Thượng Hải – Hán ngữ đại từ điển xuất bản xã, 1998