ĐƯỜNG TĂNG TỪ TÂY THIÊN THỈNH VỀ NHỮNG BỘ
KINH NÀO
Tây du kí 西游记là bộ tiểu thuyết đề tài thần thoại được sáng tác trên
cơ sở bộ Đại Đường Tây Vực kí 大唐西域叽记kinh qua sự
gia công văn học. Theo sự khảo chứng của các chuyên gia, nguyên mẫu Đường Tăng
trong tiểu thuyết chính là ngài Huyền Trang 玄奘,
người biên soạn bộ Đại Đường Tây Vực kí.
Ngài Huyền
Trang tục danh Trần Y 陈褘 (1), là vị
cao tăng thời Trinh Quan 贞观nhà Đường, mọi người
xưng là “Tam Tạng pháp sư” 三藏法师. Tại Trung Quốc,
người có xưng hiệu “Tam Tạng pháp sư” không nhiều, đây là tôn xưng đối với những
vị cao tăng Phật học trong giới Phật giáo. Gọi là “tam tạng” chỉ 3 loại hình
thái trong điển tịch Phật giáo, bao gồm “kinh tạng” 经藏,
“luật tạng” 律藏 và “luận tạng” 论藏.
“Tạng” có hàm nghĩa rất rộng. Nhân đó mà người được xưng là “Tam Tạng pháp sư”
nhất định phải là vị cao tăng đắc đạo tinh thông kinh tạng, luật tạng, luận tạng,
đồng thời tham ngộ rất sâu đối với điển tịch Phật giáo. Ngài Huyền Trang là vị
“Tam Tạng pháp sư” có ảnh hưởng lớn nhất trong số đó.
Năm
Trinh Quan thứ 3 đời Đường Thái Tông, ngài Huyền Trang từ Lương Châu 凉州ra khỏi Ngọc Môn quan 玉门关,
bắt đầu cuộc hành trình đi Thiên Trúc 天竺 thỉnh kinh. Ngài
trước sau đi qua A Phú Hãn 阿富汗(Afghanistan ), Ba Cơ Tu Thản 巴基斯坦 (Pakistan
Năm
Trinh Quan thứ 19, ngài Huyền Trang mang về Trường An kinh Phật bằng tiếng Phạn tổng cộng 520 cặp, 657 bộ. Trong đó
bao gồm
Đại thừa kinh 大乘经234 bộ;
Đại thừa luận 大乘论192 bộ;
Thượng toạ bộ kinh luật luận 上座部经律论15 bộ;
Đại chúng bộ kinh luật luận 大众部经律论15 bộ;
Tam di để bộ kinh luật luận 三弥底部经律论15 bộ;
Di sa tắc bộ kinh luật luận 弥沙塞部经律论22 bộ;
Ca Diếp tí da bộ kinh luật luận 迦叶臂部经律论17 bộ;
Pháp tạng bộ kinh luật luận 法藏部经律论43 cặp;
Thuyết nhất thiết hữu bất kinh luật luận 说一切有不经律论67 bộ;
Nhân minh luận 因明论36 bộ;
Thanh luận 声论13 bộ.
Theo
ghi chép, ngài Huyền Trang sau khi về đến Trường An đã cự tuyệt yêu
cầu của Thái Tông, Cao Tông phong quan phụ chính, chỉ một lòng theo sự nghiệp
biên dịch kinh Phật. Kinh qua sự chỉnh lí của ngài Huyền Trang cùng những người
khác, trước sau đã dịch được:
Đại bát nhã kinh 大般若经600 quyển
Du già sư địa luận 瑜伽师地论100 quyển
Đại tì bà sa luận 大毗婆沙论200 quyển
Câu xá luận 俱舍论, Thâm giải mật
kinh 深解密经, Thành duy thức luận 成唯识论, Nhiếp đại thừa luận 摄大乘论75 bộ, tổng cộng 1335 quyển.
Có thể nói, ngài Huyền Trang
tây hành thỉnh kinh, không những đã có cống hiến quan trọng đối với sự nghiệp
Phật giáo Trung Quốc, mà còn là cầu nối là sợi dây nối liền trong việc giao lưu
văn hoá giữa Trung Quốc và các nước khác.
Chú của người
dịch
1- Về tục danh của
ngài Huyền Trang
Trong
nguyên tác ghi tục danh của ngài là 陈禕. Với chữ 禕 có mấy âm đọc như sau:
Hán Việt tự điển của Thiều Chửu chỉ có
âm “huy”
Từ điển Hán Việt văn ngôn dẫn chứng của
Nguyễn Tôn Nhan có 2 âm: “huy” và “y”.
Hán Việt tân từ điển của Nguyễn Quốc
Hùng có 2 âm “huy” và “y”.
Khang Hi từ điển 康熙字典 thu thập 4 âm
như sau:
- Bính
âm hui (thanh 1)
Đường vận唐韻 phiên thiết là HỨA QUY 許歸
Tập vận 集韻, Vận hội 韻會 phiên thiết là HÔ VI 呼韋
Đều có âm là 暉 (huy)
- Bính âm wei
(thanh 2)
Thiên hải 篇海 phiên thiết là VŨ PHI 雨非âm
韋 (vi)
- Bính
âm yi (thanh 1) có âm đọc là 猗 (y)
- Bính
âm ju (thanh 2) có âm đọc là 鞠 (cúc)
(Hán ngữ
đại từ điển xuất bản xã, 2002, trang 1097)
Như vậy,
theo Khang Hi từ điển, chữ 禕 có 4 âm đọc: huy
/ vi / y / cúc.
tục danh của ngài Huyền Trang là 陳禕 có bính âm bên cạnh là yi (thanh 1), như vậy đọc là “y”.
Tôi
theo 2 tư liệu này, phiên là “y”. Như vậy tục danh của ngài Huyền Trang là “Trần
Y”.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 17/3/2018
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật