敬人即是敬己 靠己胜于靠人
敬他人, 即是敬自己; 靠自己, 胜于靠他人.
(围炉夜话)
KÍNH
NHÂN TỨC THỊ KÍNH KỈ
KHÁO
KỈ THẮNG VU KHÁO NHÂN
Kính tha nhân, tức thị kính tự kỉ; kháo
tự kỉ thắng vu kháo tha nhân.
(Vi lô dạ thoại)
KÍNH TRỌNG NGƯỜI TỨC KÍNH TRỌNG MÌNH
DỰA VÀO MÌNH TỐT HƠN NHỜ CẬY NGƯỜI
Kính trọng
người khác tức kính trọng bản thân mình; dựa vào chính mình tốt hơn nhờ cậy người
khác.
Phân tích và
thưởng thức
Điều mà gọi là “kính nhân giả nhân hằng kính chi” 敬人者人恒敬之kính trọng người khác thì người khác luôn kính trọng
mình) , nếu anh không tôn trọng người khác thì người khác cũng sẽ không tôn trọng
anh, “lễ thượng vãng lai” 礼尚往来 (lễ chuộng ở chỗ có qua có lại) mà! Tôn trọng người
khác, hoàn toàn không phải là a dua bợ đỡ, mà là lấy lễ để tiếp đãi. Không thấy
anh khách sáo đãi người ta, người ta sẽ phản công lại anh, trừ việc anh đắc tội
trước với họ, hoặc hai bên hiểu lầm nhau, thì điều đó là ngoại lệ. Còn nếu anh
ưa bàn chuyện thị phi của người khác, xoi mói chỗ riêng tư của họ, thì đối
phương nhất định sẽ đáp lại. Bởi anh không tôn trọng người ta nên đồng thời anh
cũng mất đi lòng tự trọng, còn ai tôn trọng anh được chứ?
Nhờ cậy
người khác chẳng bằng dựa vào chính mình, bởi nhờ vào người khác để làm việc,
chính là dựa dẫm vào hơi thở của họ, ngoài ra, đã là việc của mình thì người
khác sẽ không hết lòng giúp đỡ. Coi như họ không giúp, anh cũng không sao, còn
như họ giúp, anh mắc nợ họ một phần tình cảm. Từ đó mà thấy, bất luận là bạn bè
chí thân hay không, việc nhờ cậy cũng không hay lắm, nếu làm không tốt sẽ tổn
thương đến tình cảm. Nhiều việc, trừ bất đắc dĩ, nếu tự mình có thể làm thì ra
sức tự làm, một mặt có thể khắc phục khó khăn, tăng trưởng thêm năng lực, mặt
khác cũng miễn được việc mình mắc nợ nhân tình. Có một câu tục ngữ rất hay:
Kháo sơn sơn hội đảo, kháo nhân nhân hội
bào, kháo tự kỉ tối hảo.
靠山山会倒, 靠人人会跑, 靠自己最好
(Dựa
vào núi núi cũng sẽ đổ, dựa vào người khác người khác cũng sẽ bỏ chạy, chỉ dựa
vào bản thân mình là tốt nhất)
Không phải sao?
Chú của người
dịch
Vi lô dạ thoại 围炉夜话: là một tác phẩm nổi tiếng đời Thanh, tác giả là
Vương Vĩnh Bân 王永彬. Vi lô dạ thoại
có 221 tắc, đề cập nhiều phương diện như đạo đức, tu thân, độc thư, an bần lạc
đạo, giáo tử, trung hiếu, cần kiệm … nêu rõ hàm nghĩa sâu xa: lập đức, lập
công, lập ngôn đều lấy “lập nghiệp” làm gốc.Vi
lô dạ thoại 围炉夜话cùng với Thái căn đàm 菜根谭, Tiểu song u kí 小窗幽记 được gọi chung là “xử thế tam đại kì thư”.
Vương Vĩnh
Bân 王永彬:
Vương
Vĩnh Bân tự Nghi Sơn 宜山, người đời gọi ông
là Nghi Sơn tiên sinh 宜山先生, con cháu đời sau
của họ Vương gọi ông là Nghi Sơn công 宜山公. Cuộc đời ông trải
qua 5 vương triều: Càn Long 乾隆, Gia Khánh 嘉庆, Đạo Quang 道光, Hàm Phong 咸丰, Đồng Trị 同治. Ông sinh ngày 23
tháng Giêng năm Nhâm Tí thời Càn Long, mất ngày 25 tháng Giêng năm Kỉ Tị thời Đồng
Trị, hưởng thọ 78 tuổi.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 11/02/2018
Nguồn
VI LÔ DẠ THOẠI
围炉夜话
Tác giả: Vương Vĩnh Bân 王永彬
Thiểm Tây lữ du xuất bản xã, 2002.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật