HOÀNG ĐẾ CÓ PHẢI LÀ NHÂN VẬT TRONG TRUYỀN
THUYẾT
Trong
sách cổ Trung Quốc có nói đến “tam Hoàng ngũ Đế”三皇五帝, trong đó “ngũ Đế” chỉ Đông phương Thái Hạo太皞,
Nam phương Viêm Đế 炎帝, Tây phương Thiếu Hạo 少昊,
Bắc phương Chuyên Húc 颛顼và Trung ương Hoàng
Đế 黄帝. Hoàng Đế là tổ tiên của dân tộc Trung Hoa. Nhưng, rốt
cuộc Hoàng Đế là người hay là thần? tại sao lại được gọi là “Hoàng Đế”? Hiện vẫn
có nhiều thuyết khác nhau, chưa có cách nói thống nhất.
Một số
học giả cho rằng, Hoàng Đế là thần sấm sét trong truyền thuyết thần thoại, về
sau mới quật khởi làm Trung ương Hoàng Đế. Tương truyền Hoàng Đế có 4 mặt, có
thể đồng thời nhìn được cả 4 phương đông tây nam bắc. Bất luận nơi nào phát
sinh sự việc, cũng đều không thoát khỏi cặp mắt của Hoàng Đế. Về sau, Hoàng Đế
chiến thắng 4 vị thiên đế đông tây nam bắc, kiến lập thần quốc của mình.
Sau khi
Hoàng Đế và Viêm Đế đình chiến đã hợp thành liên minh bộ lạc thống nhất, trở
thành tổ tiên của dân tộc Trung Hoa. Cho nên, người Trung Quốc ngày nay tự xưng
là “con cháu Viêm Hoàng”.
Cũng có
học giả cho rằng, quả thực có Hoàng Đế, ông là vị thủ lĩnh của liên minh bộ lạc
cuối thời kì xã hội nguyên thuỷ. Trong Sử
kí – Ngũ Đế bản kỉ 史记 - 五帝本纪 chép rằng:
Hoàng Đế giả, Thiếu Điển chi tử, tính Công
Tôn, danh Hiên Viên. Sinh nhi thần linh, nhược nhi năng ngôn, ấu nhi vật tề,
trưởng nhi đôn mẫn, thành nhi thông minh. Hiên Viên chi thời, Thần Nông thị thế
suy, chư hầu tương xâm phạt, bạo ngược bách tính, nhi Thần Nông thị phất năng
chinh, vu thị, Hiên Viên nãi tập dụng can qua, dĩ chinh bất hưởng, chư hầu hàm
lai tân tùng.
黄帝者, 少典之子, 姓公孙, 名轩辕. 生而神灵, 弱而能言, 幼而物齐, 长而敦敏, 成而聪明. 轩辕之时, 神农氏势衰, 诸侯相侵伐, 暴虐百姓, 而神农氏弗能征, 于是, 轩辕乃习用干戈, 以征不享, 诸侯咸来宾从.
(Hoàng
Đế là con của Thiếu Điển, họ Công Tôn, tên Hiên Viên. Sinh ra đã thần linh, lúc
mới sinh đã biết nói, lớn lên một chút đã biết đủ mọi vật, lớn lên nữa thì đôn
hậu nhanh nhẹn, trưởng thành thì thông minh. Thời Hiên Viên, thế lực của họ Thần
Nông suy yếu, chư hầu đánh lẫn nhau, bạo ngược với bách tính, nhưng họ Thần
Nông không thể chinh phạt, thế là Hiên Viên tập dùng can qua, chinh phạt những
ai không theo, chư hầu đều đến phục tùng.)
Những
ghi chép này cơ hồ nói rõ Hoàng Đế là con người thật trong lịch sử, là người
khai sáng sự hình thành và phát triển của dân tộc Trung Hoa. Nhân đó, nói Hoàng
Đế là con người càng có lí hơn. Thế thì, tại sao ông lại được gọi là “Hoàng Đế”?
Theo
truyền thuyết trong 5 vị thiên đế, Hoàng Đế là vị thủ lĩnh trung ương quản lí 4
phương, nhân vì chuyên quản đất đại, mà đất ở trung nguyên có sắc vàng, cho nên
có tên là “Hoàng Đế”. Các học giả cho rằng, điều này phản ánh sự sùng bái của mọi
người đối với hoàng thổ vào thời thượng cổ. Cổ sử gọi ông là “dĩ thổ đức vi
vương” 以土德为王. Người đời sau nhân đó mà sùng thượng sắc vàng, đem sắc
vàng diễn biến thành một loại tượng trưng cho quyền lực và sự tôn quý. “Long
bào” “mã quái” mà các vị đế vương đời sau mặc đều là màu vàng, chính là từ đây
mà ra.
Trong
điển tịch lịch sử và truyền thuyết thần thoại ở Trung Quốc đều có những ghi
chép có liên quan đến Hoàng Đế, nhưng do bởi niên đại quá xa xưa, nhiều cách
nói không có cách nào khảo chứng, nhưng, việc Hoàng Đế được xem là thuỷ tổ của
dân tộc Trung Hoa thì không nghi ngờ gì nữa.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 23/12/2017
Nguyên tác Trung văn
HOÀNG ĐẾ THỊ TRUYỀN THUYẾT TRUNG ĐÍCH NHÂN VẬT MA
黄帝是传说中的人物吗
Trong quyển
TRUNG QUỐC VỊ GIẢI CHI MÊ
中国未解之谜
Tác giả: Hải Tử 海子
Trung Quốc Hoa Kiều xuất bản xã, 2013
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật