Dịch thuật: Trước nhà không trồng dâu, sau nhà không trồng liễu

TRƯỚC NHÀ KHÔNG TRỒNG DÂU

SAU NHÀ KHÔNG TRỒNG LIỄU

          Dân gian có câu:

Tiền bất tài tang, hậu bất tài liễu, viện trung bất tài quỷ phách thủ.

前不栽桑, 后不栽柳, 院中不栽鬼拍手

Ý nghĩa là, trước nhà không trồng dâu, sau nhà không trồng liễu, trong sân không trồng dương. Không trồng dương là do bởi cây dương còn có tên là “Oa tháp thủ” 呱嗒手, “quỷ phách thủ” 鬼拍手. Còn vì sao lại “tiền bất tài tang, hậu bất tài liễu”?

          Người ta cho rằng, chữ 桑 (tang) là cây dâu hài âm với chữ 丧 (tang) là tang ma. Trước nhà có cây dâu sẽ “chiêu tang dẫn hoạ” 招丧引祸, mang bất hạnh đến cho cả nhà. Sau nhà không trồng liễu, là do vì trong quan niệm của người xưa, vàng bạc châu báu vào từ cửa trước, nhiều phúc khí được giữ trong nhà, nếu sau nhà trồng cây liễu, thì vàng bạc châu báu và phúc khí sẽ theo cửa sau 流 lưu đi  mất, nó tượng trưng cho điều không cát lợi.

          Theo sử liệu ghi chép, cách nói này đại khái hình thành từ thời Hán Đường về sau. “Tiền bất tài tang, hậu bất tài liễu” chẳng qua chỉ là người ta mượn cách hài âm, tìm ra cách nói an ủi tâm lí.

          Trong dân gian, về trước nhà sau nhà, còn có cách nói:

          Môn tiền nhất khoả liễu, trân châu mã não vãng gia tẩu. Môn tiền hữu khoả hoè, kim ngân tài bảo vãng gia lai.

          门前一棵柳, 珍珠玛瑙往家走. 门前有棵槐, 金银财宝往家来.

          (Trước nhà có cây liễu, trân châu mã não theo vào nhà. Trước nhà có cây hoè, vàng bạc châu báu theo nhau đến)

     Người ta lấy ý “lưu” (流) và “hoài” (怀) của cây liễu cây hoè, hi vọng tài vận phúc khí theo nhau vào nhà.

Chú của người dịch

          Trong tiếng Bắc Kinh hiện đại, chữ “tang” 桑hài âm với chữ “tang” 丧; chữ “liễu” 柳hài âm với chữ “lưu” 流; chữ “hoè” 槐hài âm với chữ “hoài” 怀.

          - 桑 (tang = cây dâu): bính âm là sang (thanh điệu 1)

     - 丧 (tang = tang ma): bính âm là sang (thanh điệu 1)

          - 柳 (liễu = cây liễu): bính âm là liu (thanh điệu 3)

          - 流 (lưu = trôi, chảy): bính âm là liu (thanh điệu 2)

          - 槐 (hoè = cây hoè): bính âm là huai (thanh điệu 2)

          - 怀 (hoài = giữ trong lòng) bính âm là huai (thanh điệu 2)

                                                   Huỳnh Chương Hưng

                                                   Quy Nhơn 05/11/2017

Nguyên tác Trung văn

Trong quyển

THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN

趣味文化知识大全

Thanh Thạch 青石 biên soạn

Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã, 2013