MỄ PHÍ BÁI THẠCH
Tại
vùng Liên Thuỷ 涟水, mọi người đều tôn xưng Mễ Phí 米芾, gọi ông là Mễ Công 米公.
Thường ngày, Mễ Phí rất yêu thích cổ vật, đặc biệt là đá. Không thấy đá lạ thì
thôi, hễ thấy là không rời. Thậm chí có thể bỏ ra gấp mấy chục đến mấy trăm giá
bạc để mua. Vì thế một số người gọi ông là Mễ Điên Công 米颠公.
Khi Mễ
Công làm quan ở Liên Thuỷ, có một lần đi đến nông thôn quan sát dân tình tại một
thôn gần núi Kê Nga ở phía bắc thành, Mễ Phí phát hiện nơi gian nhà với bức tường
cũ nát của một bà lão có một cục đá hình dạng kì lạ đang phát ra ánh sáng, liền
reo lên:
- Kì thạch! Kì thạch!
Mễ Phí
bèn hướng tới bà lão thi lễ và nói:
- Cục đá nhà cụ có thể bán không?
Do bởi
Mễ Phí cải trang, nên bà lão không nhận ra, bèn từ từ lắc đầu, nói rằng:
- Không bán đâu!
Mễ Công
nghe nói không bán liền bỏ đi.
Ngày
hôm sau, Mễ Công đi thăm mấy thôn, lúc đi ngang qua nhà bà lão lại nhắc bà lão
việc bán cục đá. Bà lão nghĩ bụng: Cục đá đó đáng giá lắm sao? Bán nó làm gì chứ?
Để trong nhà kê chân tường cũng tốt vậy. Thế là không đồng ý bán. Mễ Công đành
lưu luyến rời đi về phủ.
Sáng sớm
ngày thứ ba, sau khi ăn sáng xong, Mễ Công theo lệ đi quan sát dân tình, lại đi
qua nhà bà lão. Lần này Mễ Công không nói gì với bà lão, chỉ đứng từ xa đăm đăm
nhìn cục đá có vẻ xuất thần. Bà lão thấy Mễ Công hai ba lần đến nhà, liền chào
hỏi:
- Học quan, ngài như đã thích cục đá cũ kĩ này
thì tôi tặng cho ngài!
Mễ Công
vừa mới nghe bà lão bằng lòng, đã vui đến
phát cuồng, vội chắp tay, miệng không ngớt cám ơn. Mễ Công từ trong túi
áo lấy ra 30 lượng bạc, hai tay đưa cho bà lão.
Bà lão
nhìn thấy, phút chốc hoảng kinh, liền nói:
- Học quan, sao đáng giá số bạc lớn như thế? Cục
đá này tôi tặng cho ngài, để ở nhà cũng chẳng ích gì, ngài mau thu lại số bạc
đi!
Mễ Công
bảo rằng:
- Tôi bình sinh rất ưa thích đá lạ, rất khó để
cụ bán nó cho tôi. Muôn vàn cảm tạ! muôn vàn cảm tạ!
Sau một
hồi nghe Mễ Công khuyên bảo, bà lão cuối cùng nhận lấy số bạc.
Về sau
bọn gian nịnh biết được việc đó, chê cười rằng:
- Mễ Phí ngốc nghếch như thế, quả thực là xứng
với tên gọi “điên công”.
Mễ Phí nghe được, không hề biện
minh lời nào, ông luôn lấy cái điên dại ấy lo cho dân, trừ bọn gian tà, khiến
lũ tham quan ô lại không thể nào thoát được.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 25/11/2017
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật