BẮC MÔN HỌC SĨ
Sau thời
Càn Phong 乾封 đời
Đường Cao Tông, Võ Tắc Thiên 武则天 bắt đầu tìm kiếm một số tài sĩ văn học, số nhân sĩ trước
sau chiêu mộ được rất đông, nổi tiếng có Lưu Huy Chi 刘褘之,
Nguyên Vạn Khoảnh 元万顷, Phạm Lí Băng 范履冰,
Miêu Thần Khách 苗神客, Chu Tư Mậu 周思茂, Hồ Sở Binh 胡楚兵, Vệ Kính Nghiệp 卫敬业.
Võ Tắc
Thiên triệu những văn sĩ này vào cung, để họ biên soạn các sách như Liệt nữ truyện 列女传, Cổ kim nội phạm 古今内范, Bách liêu
tân giới 百僚新诫, Thần quỹ 臣轨, còn để cho họ
tham dự triều chính, cùng nghị bàn quân chính đại sự, nắm giữ tấu nghị và biểu
sớ của các quan, lấy đó để phân quyền Tể tướng, trở thành một trung tâm chính vụ
của triều đình.
Số văn
sĩ mà Võ Tắc Thiên chiêu mộ được xem như túi trí tuệ của Võ Tắc Thiên. Những văn sĩ này đặc biệt được vào cấm
trung từ cửa bắc của hoàng cung, không qua nam nha, cho nên người đương thời gọi
họ là “Bắc môn học sĩ” 北门学士. Cửa bắc hoàng
cung là cấm địa của hoàng gia, là cửa sau của hoàng cung, chỉ có hoàng đế, hậu
phi, thái tử, chư vương mới có thể ra vào, cấm vệ quân canh giữ rất nghiêm nhặt,
bất cứ thần liêu nào cũng không thể vào. Những văn sĩ này từ cửa bắc vào ra, thực
tế đó là một loại đặc ân mà Võ Tắc Thiên ban cho, các văn sĩ nguyện chết vì tri
kỉ của mình vô cùng cảm kích, một lòng tuân theo.
Bắc môn
học sĩ quả thực đã có công lao hãn mã giúp Võ Tắc Thiên nắm giữ thiên hạ. Họ có
học thức uyên bác, thiên tư thông minh, thường ngày nêu chủ ý, dâng kiến nghị
lên Võ Tắc Thiên, đồng thời tạo dư luận, Võ Tắc Thiên vô cùng hài lòng, cũng vô
cùng tán thưởng. Võ Tắc Thiên đối với Bắc môn học sĩ rất quan tâm, dường như mỗi
ngày đều đi thăm, nghe họ bẩm báo, và trực tiếp ra ý chỉ. Nhiều người trong số
họ cũng đảm nhận những chức vụ trọng yếu, trở thành tâm phúc của Võ Tắc Thiên
trong việc trị lí quốc sự, địa vị của họ cũng cao. Nhất là Lưu Huy Chi vào năm
Tự Thánh 嗣圣thứ nhất khi Võ Tắc Thiên lâm triều, trong việc phế lập
Trung Tông 中宗, Duệ Tông 睿宗, ông đã góp sức to
lớn, nhân đó mà được đề bạt làm Tể tướng.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 26/11/2017
Nguồn
HOÀNG TRIỀU ĐIỂN CỐ KỈ VĂN
皇朝典故纪闻
Tác giả: Hướng Tư 向斯
Bắc Kinh: Trung Quốc văn sử xuất bản xã, 2002
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật