THỤC HÁN DIỆT VONG
Tháng 8 năm 263, đại quân các lộ của
nước Nguỵ tấn công Thục Hán. Chinh tây tướng quân Đặng Ngải 邓艾 thống lĩnh 3 vạn sĩ binh, từ Địch Đạo 狄道 hướng tới Cam Tùng 甘松, Đạp Trung 沓中 tiến quân, kiềm chế Khương Duy 姜维. Thứ sử Ung Châu Chư Cát Tự 诸葛绪 dẫn 3 vạn quân, từ Kì Sơn 祁山 hướng đến đầu cầu Vũ Nhai 武街 tiến binh, cắt đứt đường rút lui của Khương Duy;
Trấn tây tướng quân Chung Hội 钟会
thống lĩnh 10 vạn đại quân, lần lượt từ Tà cốc 斜谷, Lạc cốc 骆谷,
Tí Ngọ cốc 子午谷 tiến quân
thẳng đến Hán Trung 汉中.
Thục Hán nghe binh trinh sát báo cáo
quân Nguỵ sắp áp sát biên giới, liền phái Hữu quân kị tướng quân Liêu Hoá 廖化 thống lĩnh quân đội tiến đến
Đạp Trung, làm hậu viện cho Khương Duy; phái Tả quân kị tướng quân Trương Dực 张翼, Đổng Quyết 董厥 đến Dương An Khẩu 阳安口 hiệp trợ các cứ điểm phòng
thủ. Lệnh cho các cứ điểm không được giao chiến với quân địch, thoái lui để bảo
vệ 2 thành Hán 汉, Lạc 乐; trong mỗi thành có 5000 binh
sĩ.
Trương Dực, Đổng Quyết hướng về bắc đến
Âm Bình 阴平, nghe nói Chư Cát Tự chuẩn bị
hướng đến Kiến Uy 建威 phát binh,
liền đóng quân tại Âm Bình hơn một tháng, đợi Chư Cát Tự. Chung Hội thống lĩnh
đội quân các lộ cùng tiến, đến Hán Trung. Tháng 9, Chung Hội bảo Tiền tướng
quân Lí Phụ 李辅 thống lĩnh
1 vạn nhân mã bao vây Vương Hàm 王含
tại Lạc thành 乐城, Hộ quân
Tuân Khải 荀恺 bao vây Tưởng
Bân 蒋斌 tại Hán thành 汉城.
Lúc
mới bắt đầu, Vũ Hưng đốc của Thục Hán là Tưởng Thư 蒋舒 phụ trách giữ Dương An Khẩu,
nhưng lúc tại chức tầm thường không có tài cán gì, triều đình Thục Hán liền
phái Tướng quân Phó Thiêm 傅佥 đến thay vị trí của Tưởng Thư, vì chuyện này mà Tưởng Thư
trong lòng hậm hực.
Chung
Hội phái Hộ quân Hồ Liệt 胡烈 làm tiên phong tấn công Dương An Khẩu. Tưởng Thư không thiện
ý nói với Phó Thiêm:
-
Hiện quân địch gần trước mắt, không tấn
công mà chỉ lo giữ không phải là hành động của tướng giỏi.
Phó
Thiêm nói rằng:
-
Phụng mệnh giữ thành bảo toàn được thành
là công lao của tôi; nếu trái mệnh tác chiến, nếu tổn thất nhân mã phụ với đất
nước thì chết cũng chẳng có giá trị gì.
Tưởng
Thư bảo rằng:
-
Ông giữ thành là việc của ông, tôi ra
đánh là việc của tôi, chúng ta ai nấy làm theo chí hướng của mình đi.
Thế
là Tưởng Thư dẫn bộ hạ của mình xuất kích, Phó Thiêm cho rằng Tưởng Thư quả thực
ra tác chiến nên nhân đó không phòng bị. Nhưng Tưởng Thư dẫn binh sĩ của mình đến
đầu hàng Hồ Liệt. Hồ Liệt thừa cơ tập kích thành trì. Phó Thiêm chiến tử. Chung
Hội nghe nói cửa ải Dương An Khẩu đã bị công hạ liền thẳng đến giữ được một số
lượng lớn lương thực.
Khương
Duy nghe nói Chung Hội thống lĩnh các nhánh quân đã tiến vào Hán Trung, không
thể không dẫn quân trở về. Bọn Dương Hân 杨欣 theo dấu truy kích đến Cường Xuyên
Khẩu 强川口,
hai bên triểu khai chiến đấu kịch liệt, Khương Duy binh bại tháo lui. Lại nghe
nói Chư Cát Tự đã cắt đứt đường chiếm cứ đầu cầu, thế là liền từ Khổng Hàm Cốc 孔函谷 tiến vào Bắc đạo, chuẩn bị
xuyên qua hậu phương của Chư Cát Tự.
Chư
Cát Tự sau khi nghe được tin tình báo, liền lui 30 dặm. Khương Duy tiến vào Bắc
đạo hơn 30 dặm, nghe nói Chư Cát Tự triệt thoái, lập tức quay lại đuổi theo, từ
đầu cầu thông qua. Chư Cát Tự liền tiến lên chặn Khương Duy, nhưng chậm một bước
nên không kịp.
Khương
Duy dẫn binh lui đến Âm Bình, tụ tập quân đội, muốn đến quan thành. Lại nghe
tình báo nói quan thành đã bị quân địch công hạ, liền triệt thoái về hướng bắc,
gặp lúc Liêu Hoá, Trương Dực, Đổng Quyết tập hợp binh lực, trấn giữ Kiếm Các 剑阁 để chống lại Chung Hội.
Đặng
Ngải tiến binh đến Âm Bình, định hợp với đội quân của Chư Cát Tự cùng từ Giang
Du 江油
tiến thẳng đến Thành Đô 成都. Nhiệm vụ của Chư Cát Tự là ngăn chặn Khương Duy, thế là
bèn dẫn quân tiến đến Bạch thuỷ 白水 hợp cùng với Chung Hội. Chung Hội muốn độc chiếm quân quyền,
liều vu cáo Chư Cát Tự nhát gan, đồng thời dùng xe tù áp giải Chư Cát Tự về
kinh, đem toàn bộ quân đội của Chư Cát Tự thống quản dưới tay mình.
Khương
Duy sắp xếp doanh trại, trấn giữ nơi hiểm yếu, Chung Hội tiến công nhưng không
thắng lợi. Đường vận chuyển lương thực xa xôi khó khăn, tướng Nguỵ muốn dẫn quân triệt hồi.
Đặng
Ngải quyết định từ Âm Bình xuất phát đi theo đường nhỏ, kinh qua đình Đức Dương
德阳 của triều Hán tiến thẳng đến
huyện Bồi 涪,
phía tây của Kiếm Các 剑阁 100 dặm, tại nơi đó tiến vào vùng bình nguyên, dùng kị binh
đánh vào nơi hiểm yếu của quân địch. Quân trấn giữ Kiếm Các nhất định quay đầu
chạy về huyện Bồi, thế thì Chung Hội 2 xe xếp hàng cùng tiến; nếu quân trấn giữ
Kiếm Các không quay đầu, thì binh lực tiếp ứng cho huyện Bồi không đủ, như vậy
khiến cho quân Thục Hán đầu đuôi không thể tự giữ.
Thế
là Đặng Ngải dẫn quân từ Âm Bình vượt qua 700 dặm vùng đất không có người, đục
núi thông đường, bắt cầu sửa đường, núi cao hang sâu gian khổ nguy hiểm đến cực
điểm.
Đặng
Ngải đến Giang Du, tướng Thục Hán là Mã Mạo 马邈 đầu hàng. Chư Cát Chiêm 诸葛瞻 thống lĩnh quân binh chống lại
Đặng Ngải, Đặng Ngải đuổi theo đánh bại quân tiên phong của Chư Cát Chiêm. Chư
Cát Chiêm lui binh đóng tại Miên Trúc 绵竹. Đặng Ngải viết thư cho Chư Cát Chiêm dụ hàng. Chư Cát
Chiêm cả giận, chém sứ giả của Đặng Ngải, bày thế trận đợi Đặng Ngải tiến công.
Đặng
Ngải sai con là Huệ Đường Đình Hầu Đặng Trung 惠唐亭侯邓忠 tấn công cánh phải của Chư Cát
Chiêm, sai Tư Mã Sư Toản 司马师纂 tấn công cánh trái. Lúc đầu bất lợi, kị binh của Đặng
Trung, Tư Mã Toản quay đầu tái chiến, đánh bại quân địch, giết chết Chư Cát
Chiêm và Hoàng Sùng 黄崇. Con Chư Cát Chiêm là Chư Cát Thượng 诸葛尚 giục ngựa xông trận và cũng bị
chết.
Người
Thục Hán không ngờ quân Nguỵ phút chốc đã đến, chưa chuẩn bị tốt việc phòng thủ.
Nghe nói Đặng Ngải đã tiến vào vùng bình nguyên, bách tính vô cùng kinh hoảng
lũ lượt chạy trốn vào rừng sâu đầm lớn, không có cách nào chống cự.
Hậu
chủ Lưu Thiện 刘禅
cùng quần thần thương nghị, quyết định đầu hàng Đặng Ngải. Đặng Ngải thay mặt
Nguỵ Nguyên Đế tiếp nhận sự đầu hàng. Vương triều Thục Hán kéo dài đã được 42
năm đến đây là diệt vong.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 08/9/2017
Nguyên tác Trung văn
THỤC HÁN DIỆT VONG
蜀汉灭亡
Trong quyển
TRUNG HOA THƯỢNG HẠ
NGŨ THIÊN NIÊN
中华上下五千年
Chủ biên: Lí Tinh 李晶
Nam Kinh đại học xuất
bản xã, 2007
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật