TRIỆU THUẪN CHỦ TRÌ NƯỚC TẤN
Nước Tấn
vốn lấy Trung quân thống soái kiêm luôn việc nắm quốc chính. Mùa xuân năm 621
trước công nguyên (Chu Tương Vương 周襄王 năm thứ 31), sau
khi nước Tấn duyệt binh ở đất Di 夷, Triệu Thuẫn 赵盾 lấy thân phận Trung quân thống soái nắm giữ chính quyền
nước Tấn, Hồ Xạ Cô 狐射姑 phụ tá Triệu Thuẫn. Triệu Thuẫn chế định chương
trình, tu sửa pháp lệnh, thanh lí tố tụng, kiểm soát người bỏ trốn, sử dụng khế
ước, dẹp trừ tệ chính, khôi phục đẳng cấp, lập lại quan chức, tuyển chọn cất nhắc
hiền năng. Sau khi chính lệnh pháp quy được quy định, Triệu Thuẫn giao lại cho
Thái phó Dương Xử Phủ 阳处父 và Thái sư Giả Đà 贾佗 để làm thường quy đại pháp tiến hành rộng rãi.
Triệu
Thuẫn nắm chính quyền chẳng bao lâu, ngày 14 tháng 8 năm 621 trước công nguyên
(Chu Tương Vương 周襄王 năm thứ 31), Tấn Tương Công 晋襄公
qua đời, thái tử Di Cao 夷皋 hãy còn nằm trong
tã. Người Tấn nhân việc phát sinh hoạ nạn muốn lập vị quốc quân lớn tuổi. Triệu
Thuẫn cho rằng, cần lập công tử Ung 雍. Công tử Ung hiếu
thiện vả lại cũng lớn tuổi, được tiên quân sũng ái, lại còn thân cận với nước Tần.
Tần là cựu hảo với Tấn, kết giao với Tần có thể an định được nước Tấn, giải được hoạ nạn. Hồ Xạ
Cô chủ trương lập công tử Nhạc 乐. Mẹ của công tử Nhạc
được 2 vị quốc quân là Hoài Công, Văn Công sũng hạnh, lập con của bà ta, bách
tính tất nhiên yên định. Triệu Thuẫn cho rằng, mẹ của công tử Nhạc là Thần
Doanh 辰嬴 địa vị thấp kém, vị thứ xếp thứ 9, được 2 vị quốc
quân sũng hạnh đó là dâm đãng. Công tử Nhạc cư trú ở nước Trần nhỏ mà xa, đó là
bỉ lậu. Mẹ của công tử Ung là Đỗ Kì 杜祁, tiên quân yêu
thích con của bà ta, nên đã để công tử ra làm quan ở nước Tần đến chức Á khanh.
Nước Tần lớn mà gần, nếu có sự biến có thể cứu viện; mẹ có đạo nghĩa, con được
tiên quân yêu thích, đủ để lấy uy đến với bách tính, cho nên, lập công tử Ung
là thích hợp nhất. Triệu Thuẫn sai Tiên Miệt 先蔑,
Sĩ Hội 士会 đến nước Tần đón công tử Ung về lại nước Tấn. Hồ Xạ
Cô cũng sai người đến nước Trần triệu hồi công tử Nhạc. Triệu Thuẫn sai người đến
Tế Nguyên 济源 (nay là phía tây huyện Tế Nguyên tỉnh Hà Nam) giết
công tử Nhạc. Mùa hè năm sau, Tần Khang Công 秦康公
cấp cho công tử Ung nhiều bộ binh vệ sĩ, đưa công tử về lại Tấn. Lúc bấy giờ, mẹ
của thái tử Di Cao là Mục Doanh 穆嬴 hàng ngày ẵm thái tử
lên triều kêu khóc, chỉ trích Triệu Thuẫn vứt bỏ lòng thác cô của tiên quân.
Triệu Thuẫn và các đại phu đều sợ Mục Doanh, bèn lập thái tử Di Cao làm quốc
quân, tức Tấn Linh Công 晋灵公. Sau đó phát binh
chống lại quân Tần mà hộ tống công tử Ung về lại nước Tấn, Tiên Khắc 先克 làm phụ tá, Tuân Lâm Phủ 荀林父
làm Thượng quân phụ tá, Tiên Miệt 先蔑thống lĩnh hạ quân,
Tiên Đô 先都 làm phụ tá, Triệu Chiêu 赵招đánh
chiến xa cho Triệu Thuẫn, Nhung Tân 戎津 làm Xa hữu võ sĩ.
Quân Tấn đến Đạt Minh 达明 (nay là phía đông
huyện Lâm 临 tỉnh Sơn Tây), Triệu Thuẫn chỉnh đốn quân đội, nhanh
chóng hành động, đánh bại quân Tần tại Lệnh Hồ 令狐
(nay là phía tây huyện Lâm 临 tỉnh Sơn Tây). Địa vị
của Tấn Linh Công từ đó được vững chắc.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 06/5/2017
Nguyên tác Trung văn
TRIỆU THUẪN CHỦ TRÌ TẤN QUỐC
赵盾主持晋国
Trong quyển
ĐỒ VĂN TRUNG QUỐC THÔNG SỬ
图文中国通史
(tập Sử tiền sử - Chiến quốc)
Chủ biên: Triệu Hướng Tiêu 赵向标
Tân Cương nhân dân xuất bản xã, 2002.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật