KHÍ
TRÁNG SƠN HÀ
气壮山河
Giải
thích: ví khí
phách hào hùng của ai đó giống như núi cao biển lớn, tráng quang hùng vĩ.
Xuất
xứ: Tống . Lục
Du 陆游:
Lão Học Am bút kí 老学庵笔记
Triệu
Đỉnh 赵鼎,
đại thần Nam Tống, năm 21 tuổi đậu Tiến sĩ, được Tể tướng Ngô Mẫn 吴敏 tán thưởng, điều đến đô thành
Khai Phong 开封
nhậm chức.
Mùa
đông năm 1125, nước Kim xuất binh xâm chiếm phương nam. Mùa thu năm sau công
hãm Thái Nguyên 太原,
Tống Khâm Tông 宋钦宗
kinh sợ, vội triệu tập văn võ đại thần thương nghị đối sách. Một số đại thần
ham sống sợ chết chủ trương cắt đất dâng cho nước Kim để cầu hoà. Triệu Đỉnh
nói rằng:
-
Đất đai của tổ tiên để lại, làm sao có thể
vòng tay dâng cho người khác? Xin bệ hạ chớ nghĩ đến ý kiến đó!
Khâm
Tông vô cùng sợ quân Kim. Quân Kim yêu cầu đem toàn bộ đất đai từ Hoàng hà trở
lên phía bắc cắt dâng cho nước Kim. Khâm Tông đáp ứng. Nhưng, quân Kim lại tiếp
tục tiến xuống phía nam. Cuối năm đó, đến dưới thành Khai Phong. Khâm Tông
không đợi quân Kim công phá thành đã tự thân đến doanh trại quân Kim đầu hàng.
Chẳng bao lâu, thống soái quân Kim giữ Khâm Tông lại, sai bộ hạ tiến vào thành
chiếm đoạt, sau đó bắt Khâm Tông và phụ thân là Huy Tông làm tù binh, đồng thời
cướp một số lượng lớn vàng bạc châu báu, rồi trở về nước Kim. Vương triều Bắc Tống
từ đó diệt vong.
Em
Khâm Tông là Khang Vương Triệu Cấu 赵构 tại Nam Kinh (nay là thành phố Thương Khâu 商丘 tỉnh Hà Nam 河南) kiến lập vương triều Nam Tống,
sử gọi là Tống Cao Tông. Lúc đầu mới lên ngôi, dùng một số đại thần phái chủ
chiến, Triệu Đỉnh cũng ở trong số đó, về sau còn giữ chức Tể tướng. Quân Kim
không ngừng xâm chiếm phía nam, Cao Tông bị bức bách phải lui về Cối Kê 会稽 (nay là thành phố Thiệu Hưng 绍兴 Triết Giang 浙江). Sau, Tể tướng Tần Cối 秦桧 biết được Cao Tông chỉ muốn ở
yên ở Giang Nam, không có lòng muốn đánh Kim, bèn ra sức khuyên Cao Tông cùng với
quân Kim giảng hoà. Đương nhiên Triệu Đỉnh phản đối. Thế là, Tần Cối thường nói
xấu Triệu Đỉnh trước mặt Cao Tông. Cuối cùng Cao Tông biếm Triệu Đỉnh ra vùng
ngoài làm quan.
Triệu
Đỉnh tại Chu Nhai 朱崖
3 năm, cuộc sống vô cùng khốn khó. Tần Cối biết được, cho rằng Triệu Đỉnh
không thể sống được lâu dài, liền dặn quan địa phương mỗi tháng đều trình báo tình
hình Triệu Đỉnh sống hay chết.
Năm
Triệu Đỉnh 62 tuổi, lâm trọng bệnh. Trước lúc mất, Triệu Đỉnh bi phẫn nói với
các con:
-
Tần Cối không thể không mong cha chết.
Cha không chết, hắn có thể sẽ hạ độc thủ
các con. Cha chết , mới có thể không xảy ra liên luỵ với các con.
Nói
xong, Triệu Đỉnh bảo con mang đến một lá minh tinh (một tấm lụa dài dựng trước
linh cửu ghi rõ tên tuổi cùng quan hàm của người mất), bên trên viết hàng chữ:
Thân kị Cơ Vĩ quy
thiên thượng, khí tác sơn hà tráng bản triều
身骑箕尾归天上,
气作山河壮本朝
Ý nghĩa là: Thân ta cưỡi sao Cơ
sao Vĩ về trời, khí khái của ta như núi cao biển lớn hùng tráng, luôn tồn tại với
bản triều.
Mấy
ngày sau, Triệu Đỉnh vì nhịn ăn mà chết.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 11/01/2017
Nguyên tác Trung văn
KHÍ TRÁNG SƠN HÀ
气壮山河
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật