VOI VÀ CHUỘT
Tại một
vùng nọ không có cư dân, không có nhà cửa cũng không có đền miếu. Từ rất lâu,
nơi đây đã có một bầy chuột, chúng cùng con, cháu nội, cháu ngoại đào hang ở dưới
đất, hang lớn nối liền hang nhỏ, liên miên bất tận. Những khi tết đến, những
lúc kết hôn, chúng ăn uống, hưởng thụ một cuộc sống rất hạnh phúc. Và thời gian
cứ trôi đi.
Lúc bấy
giờ, có một con voi chúa được cả hàng ngàn con voi tiền hô hậu ủng, nó dẫn cả
đàn đi đến một cái ao để uống nước. Nước ở đây nó đã chú ý từ trước. Khi voi
chúa đi đến chỗ có hang chuột, một số chuột bị giậm dưới chân voi, con thì bị lệch
đầu, con thì vỡ trán, gãy cổ ...
Những
con chuột còn lại bàn với nhau rằng:
- Đàn voi này đi qua đây, chúng ta bị giậm chết.
Nếu chúng đến lại một lần nữa, chúng ta còn sống sót chẳng bao nhiêu, ngay cả
việc lưu truyền con cháu nối dõi cũng không được. Bây giờ phải nghĩ cách.
Sau khi
bầy chuột nghĩ ra được một cách, có mấy con chuột đi đến bên ao cúi đầu chào
qua voi chúa, rồi cung kính nói rằng:
- Thưa bệ hạ! cách đây không xa là nơi ở của
chúng tôi do mấy đời truyền lại. Con cháu chúng tôi tại nơi ở đó sinh sôi; các
ngài đi ngang qua để uống nước, cả ngàn lũ chuột chúng tôi bị các ngài giậm chết.
Nếu các ngài đi qua một lần nữa, chúng tôi còn sống sót chẳng bao nhiêu, ngay cả
việc nối dõi cũng không thành. Nếu các ngài thương chúng tôi, xin các ngài đi
con đường khác. Bởi vì, những con vật nhỏ bé như chúng tôi, nói không chừng, một
lúc nào đó sẽ có ích cho các ngài.
Sau khi
nghe xong, voi chúa suy nghĩ trong lòng, cho rằng lời của chuột rất có lí. Thế
là, voi chúa đồng ý với lời thỉnh cầu của chuột.
Qua một
thời gian sau, có một vị quốc vương ra lệnh cho những người chuyên bắt voi đi bắt
đàn voi. Họ bao vây khu vực đàn voi ở để bắt voi chúa và cả đàn. Ba ngày sau, họ
dùng dây thừng buộc voi lại với nhau và dẫn cả đàn đến cột vào gốc cây to trong
khu rừng.
Sau khi
những người bắt voi đi khỏi, voi chúa suy tính:
- Dùng cách gì, hoặc nhờ vào ai chúng ta mới
có thể thoát được đây? Trừ lũ chuột mà ta vừa mới nghĩ đến, thì không còn cách
nào khác.
Thế là
voi chúa liền sai một con voi cái trong đám thị tùng nói lại với lũ chuột tình
hình đàn voi bị bắt. Con voi cái này đứng ở ngoài khu vực buộc voi, nó vốn từ
lâu đã biết nơi lũ chuột ở.
Bầy chuột
sau khi nghe qua, cả bầy tụ tập lại đi đến chỗ đàn voi để báo đáp ơn. Chúng
nhìn thấy voi chúa và cả đàn bị cột, chỗ nào có dây thừng, chúng liền cắn đứt
chỗ đó; chúng còn bò lên cây cắn đứt dây thừng buộc ở trên cao, cả đàn voi được
tự do.
“Nhân
đó, tôi nói rằng:
Cho dù có sức mạnh hay không có sức mạnh
Bạn bè dù sao cũng luôn kết giao;
Bởi một đàn voi bị cột trong khu rừng
Đã nhờ bầy chuột thả ra.”
Chú của người
dịch
Lâm Ngữ Đường 林语堂 (1895 – 1976): người Long Khê 龙溪 Phúc Kiến 福建, vốn tên là Hoà Lạc
和乐, sau đổi là Ngọc Đường 玉堂,
rồi lại đổi là Ngữ Đường 语堂. Năm 1912, ông theo
học tại Đại học Thánh Ước Hàn 圣约翰 (Saint John Havard
University Singapore
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 10/12/2016
Dịch từ bản Trung văn
TRUNG QUỐC ẤN ĐỘ CHI TRÍ TUỆ
(Ấn Độ quyển)
中国印度之智慧
(印度卷)
Tác giả: Lâm Ngữ Đường 林语堂
Người dịch: Dương Thái Hà 杨彩霞
Tây An: Thiểm Tây sư phạm đại học xuất bản xã, 2006.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật