QUẢNG CHÂU VÌ SAO ĐƯỢC GỌI LÀ “DƯƠNG
THÀNH”
Quảng
Châu 广州 vốn được xưng là “thành phố hoa viên quốc tế”, nằm gần
đường Hồi quy (1), nhiệt độ trung bình hàng năm sai lệch rất ít. Quảng
Châu khí hậu bốn mùa khí mát mẻ, trăm hoa đua nở, nhân đó mà có mĩ xưng là “Hoa
Thành” 花成, nhưng Quảng Châu còn được mọi người gọi là “Dương
Thành” 羊 城, tên gọi này khiến
nhiều người bỏ công tìm hiểu, Quảng Châu với kinh tế mậu dịch lẽ nào còn có
chăn nuôi dê?
Quảng
Châu được gọi là “Dương Thành” đã có hơn 2000 năm lịch sử. Tương truyền vào thế
kỉ thứ 9 trước công nguyên, Quảng Châu chỉ là một thành ấp nhỏ của Tây Chu, tên
gọi là “Sở Đình” 楚庭. Cuối thời Tây Chu, vùng Quảng Châu liên tiếp bị tai
hại, đất đai hoang phế, nông dân không có lấy một hạt gạo. Trời cao nghe thấy tiếng oán than của bách tính đầy đường,
liền phái 5 vị tiên nhân cưỡi 5 con dê tiên ngũ sắc, đạp 5 đám mây lành xuống cứu.
Tiên nhân làm phép, rảy nước cam lộ xuống nhân gian, mỗi con dê ngậm một bông
lúa. Sau khi tiên nhân làm mưa đã đem 5 bông lúa ấy tặng cho nhân gian để mọi
người vĩnh viễn không còn đói khát. Sau đó, 5 vị tiên nhân cưỡi mây mà đi, 5
con dê hoá thành đá lưu lại bên sườn núi ở Quảng Châu. Từ đó, Quảng Châu mưa
thuận gió hoà, nhân dân cơm no áo ấm, trở thành nơi phì nhiêu sung túc của vùng
Lĩnh Nam
Kì thực,
đằng sau câu chuyện thần thoại này có một lịch sử: vào thời viễn cổ, khoảng
5000 năm trước, vùng Quảng Châu đã có người sinh sống, họ đánh cá làm ruộng.
Theo sử sách ghi chép, cuối thời Tây Chu, thiên tai liên miên, chinh hầu không
ngớt chinh phạt lẫn nahu, dân chúng vô cùng khổ sở. Nhân đó, bách tính của vùng
trung nguyên bắt đầu dời đến phía nam, đó là cuộc thiên di lần đầu tiên với quy
mô tương đối lớn trong lịch sử Trung Quốc. Vùng đất Quảng Châu lúc bấy giờ nằm ở
khu vực tam giác Châu Giang 珠江, phía nam giáp biển,
thêm vào đó lượng mưa dồi dào, khí hậu ôn hoà, đương nhiên là sự lựa chọn hàng
đầu của bách tính khi dời xuống phía nam. Nhờ vào nguồn lợi gần biển, lại thêm
đất đai phì nhiêu, người dân đến đây đã có một cuộc sống no cơm ấm áo. Thời Tần
Hán, kinh tế Quảng Châu phồn vinh, theo đó mậu dịch đối ngoại hưng khởi, nó trở
thành điểm khởi đầu của con đường tơ lụa trên biển.
Về dê
mà tiên nhân đã cưỡi, trong Thuyết Văn Giải
Tự 说文解字 nói rằng:
Dương, tường dã
羊, 祥也.
(Dương là tường)
Đến nay vùng Quảng Châu vẫn còn nói câu:
Chủng khương dưỡng dương, bản thiểu lợi
trường
种姜养羊, 本少利长
(Trồng gừng nuôi dê, vốn ít lời nhiều)
Những
tư liệu liên quan cho thấy, dê là động vật phương bắc, theo người dân dời xuống
phương nam, đến phương nam họ bắt đầu nuôi nhốt. Truyền thuyết thần thoại “Ngũ
dương hàm tuệ giáng ân trạch” 五羊衔穗降恩泽 (5 con dê ngậm
bông lúa ban xuống ơn huệ) tuy mang sắc thái thần thoại, nhưng từ giác độ khác
nó thể hiện được nguyện vọng có một cuộc sống tốt đẹp của mọi người, phản chiếu
được tình huống lịch sử lúc bấy giờ.
Chú của người
dịch
1- Đường Hồi
quy: tức Hồi quy tuyến 回归线. Theo Từ điển Trung Việt của nhà xuất bản Khoa
học xã hội, đường Hồi quy cách đường xích đạo của trái đất ở 23 độ 27 phút về
phía bắc và 23 độ 27 phút về phía nam.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 11/11/2016
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật