NHẤT
TIỀN BẤT TRỊ
一钱不值
KHÔNG ĐÁNG MỘT XU
Giải
thích: “trị” 值, chỉ hoá vật và giá trị của nó
tương đương nhau. Thành ngữ này ví ngay cả một đồng cũng không xứng. Hình dung
người hoặc một món đồ nào đó không có giá trị hoặc giá trị rất thấp.
Xuất
xứ: Hán . Tư Mã
Thiên 司马迁:
Sử kí – Nguỵ Kì Vũ An Hầu liệt truyện 史记 - 魏其武安侯列传
Thời
Hán, có một vị võ tướng rất nổi tiếng tên là Quán Phu 灌夫. Quán Phu nhiều lần lập chiến
công, được Hán Vũ Đế 汉武帝phong làm Thái thú Hoài Dương 淮阳.
Trường
kì sống trong quân lữ, khiến Quán Phu rất thích kết giao với anh hùng hào kiệt,
nghĩa hiệp dũng sĩ, họ xưng hô huynh đệ với nhau, thường nâng li cuồng ẩm. Quán
Phu nguyện thân cận với những người có địa vị thấp, còn đối với quyền quý chốn
triều đình, ông không ưa chút nào. Có một lần uống hơi nhiều, nói động đến anh
em của Đậu thái hậu, suýt chút nữa là mất mạng.
Về
sau Quán Phu không làm quan, tuy tân khách trong nhà ngày càng ít đi, nhưng ông
tính khí coi nhẹ quyền quý của ông không hề thay đổi. Mùa hè một năm nọ, Thừa tướng
Điền Phần 田蚡
đón dâu, quan viên trong triều cùng bạn bè
Thân thích kéo Quán Phu tham
gia. Trong bữa tiệc, Quán Phu nâng li mời
rượu Điền Phần, Điền Phần ngạo mạn nói rằng:
-
Ta không thể uống hết li rượu!
Quán
Phu cười khuyên:
-
Hôm nay là ngày đại hỉ của Thừa tướng, Thừa
tướng nên uống hết li này!
Điền
Phần không hề thay đổi sắc mặt, không chịu uống. Quán Phu cảm thấy bị sỉ nhục,
máu nóng bốc lên. Vừa lúc Lâm Nhữ Hầu
Quán Hiền 灌贤
và Tướng quân Trình Bất Thức 程不识 ghé đầu nói nhỏ với nhau, Quán Phu liền mượn cớ trút cơn giận,
nói rằng:
-
Ta trước giờ luôn nói Trình Bất thức
không đáng một xu, mọi người thấy thế nào? Hôm nay mọi người đều chúc mừng Thừa
tướng, thế mà ông ta lại học thói nữ nhi ghé tai nói thầm, chẳng ra thể thống
gì.
Mọi
người trong nhà đều biết Quán Phu mượn cớ. Chẳng bao lâu Quán Phu bị Điền Phần
sát hại.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 24/10/2016
Nguyên tác Trung văn
NHẤT TIỀN BẤT TRỊ
一钱不值
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật