NGUỒN GỐC HỌ VU
Về nguồn gốc của họ Vu 于
chủ yếu có 3 thuyết:
1- Xuất phát từ tính Cơ 姬,
con cháu đời sau của Chu Vũ Vương Cơ Phát 姬发,
lấy tên nước làm họ.
Sau khi
Chu Vũ Vương diệt nhà Thương, đã phân phong chư hầu, người con thứ 2 của ông là
Vu Thúc 邘叔 được phong tại nước Vu 邘,
tức nay là thôn Vu Thai 邘邰 trấn Tây Vạn 西万 phía bắc huyện Tâm Dương 沁阳
tỉnh Hà Nam 河南. Về sau con cháu của Vu Thúc lấy tên nước là họ, có
người họ 邘 (vu), có người họ 于
(vu) bỏ đi bộ “ấp” 阝 bên phải, đó là họ Vu ở Hà Nam
2- Tại Đông Hải 东海
(nay là vùng phía đông nam tỉnh Sơn Đông 山东
và phía đông của Tô Bắc 苏北 tỉnh Giang Tô 江苏) có con cháu của Vu Công 于公,
vốn là người Hán, theo Thác Bạc Khuê 拓拔珪 dời đến Đại Bắc 代北 (nay là vùng bình nguyên Phồn Trĩ 繁峙, Ngũ Đài 五台 huyện Đại 代 tỉnh Sơn Tây 山西),
lấy họ là Vạn Nữu Vu Thị 万忸于氏 (họ phức của tộc
Tiên Ti 鲜卑). Khi Nguỵ Hiếu Văn Đế dời đô đến Lạc Dương 洛阳 tiến hành cải cách Hán hoá, đã khôi phục lại họ 于 (vu).
3- Để tránh huý họ Thuần Vu 淳于đã
đổi họ.
Thời Trinh Quán 贞观 định ra 7 họ trong hoàng tộc, có họ Thuần Vu 淳于. Con cháu của Thuần Vu Công lấy tên nước làm họ. Đến
thời Đường Hiến Tông Lí Thuần 李纯, để tránh huý (2 chữ
纯 , 淳 đồng âm), họ phức
Thuần Vu được đổi thành Vu. Đến đời Tống, lại có một bộ phận họ Vu 于 khôi phục lại họ phức Thuần Vu 淳于.
Họ Vu ước chiếm 0,62% nhân khẩu
của dân tộc Hán trong cả nước, chiếm
vị trí thứ 28.
Danh nhân
các đời
Thời
Tây Hán có Vu Công 于公 người ở đất Viêm 炎
Đông Hải 东海 (nay là phía bắc Viêm Thành 炎城
Sơn Đông 山东), nổi tiếng về tài đoán án, vụ án “Đông Hải hiếu phụ”
东海孝妇 được
ông chiêu tuyết, trở thành một giai thoại thiên cổ. Đời Minh có Vu Khiêm 于谦, chính trị gia, quân sự gia và là anh hùng dân tộc nổi
tiếng, người Tiền Đường 钱塘, Triết Giang 浙江, đậu Tiến sĩ thời Thành Tổ, từng giữ các chức Giám
sát ngự sử, Tuần Vũ, Binh bộ Hữu thị lang, sau được thăng Thiếu Bảo, Tổng đốc
quân vụ. Có Vu Thận Hành 于慎行 người Đông A 东阿 Sơn Đông 山东, làm việc tại Sử
quán, hiểu điển chế, quán thông bách gia, cùng với Phùng Kì 冯琦 là hai danh thần về văn học. Thơ văn của ông tươi đẹp,
một thời được tôn là “đại thủ bút”. Đời Thanh có Quân cơ đại thần Vu Mẫn Trung 于敏中, đại thần Vu Long 于龙.
Hiện đại có Nguyên lão Quốc Dân đảng Vu Hữu Nhậm 于右任,
Đông bắc tướng lĩnh Vu Học Trung 于学忠.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/9/2016
Nguyên tác Trung văn
VU TÍNH UYÊN NGUYÊN
于姓渊源
Trong quyển
BÁCH GIA TÍNH
百家姓
Biên soạn: Triệu Dương 赵阳
Cát Lâm Đại học xuất bản xã, 2005
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật