THẬP
DƯƠNG CỬU MỤC
十羊九牧
MƯỜI CON DÊ MÀ CHÍN NGƯỜI CHĂN
Giải
thích: 9 người chăn 10 con dê, lãng phí nhân lực.
Nguyên dùng để ví quan thì nhiều mà dân thì ít, về sau dùng để ví lệnh sai khiến
bất nhất, không biết theo đâu.
Xuất
xứ: Đường . Nguỵ
Trưng 魏征:
Tuỳ thư – Dương Thượng Hi truyện 隋书
- 杨尚希传 .
Dương
Thượng Hi 杨尚希thời
Nam Bắc triều, từng giữ chức vụ trọng yếu trải qua 3 triều vua nhà Bắc Chu là
Minh Đế 明帝,
Vũ Đế 武帝,
Tuyên Đế 宣帝.
Sau
khi Tuỳ Văn Đế 隋文帝
thay thế chính quyền Bắc Chu, Dương Thượng Hi đối với Tuỳ Văn Đế cũng một lòng
trung thành. Tuỳ Văn Đế khôi phục mọi chế độ nhà Hán, thay đổi hoàn toàn biện
pháp thống trị của chính quyền tộc Tiên Ti 鲜卑 nhà Bắc Chu, để thích ứng với
nguyện vọng của quảng đại người Hán. Trong đó có mục quy hoạch lại khu vực hành
chính, thiết lập châu quận.
Nhưng,
châu quận mà triều Tuỳ thiết lập so với triều Tần nhiều hơn gấp bội, một số địa
phương thậm chí chỉ vuông 100 dặm mà đã có đến mấy huyện, một vùng chưa đến
1000 hộ gia đình mà lại chia làm 2 quận để quản lí. Như vậy, cơ cấu phủ quan
đương nhiên cũng tăng nhiều, quan viên và lại tốt cũng gia tăng, điều đó khiến
đất nước không thể gách vác nỗi.
Đối
với tình hình đó, Dương Thượng Hi lo nghĩ sâu xa, bẩm báo ý kiến lên Tuỳ Văn Đế:
-
Tình hình châu quận quá nhiều như thế, giống
như chỉ 9 con dê mà có đến 10 người chăn, hoàn toàn không cần thiết. Việc gấp
trước mắt là đem những châu quận nào trọng yếu giữ lại, những châu quận nào
không có sự việc gì thì bỏ đi. Như thế đối với đất nước mà nói, nhân khẩu, địa
vực vẫn cứ đông, việc thu nhập tô thuế lương thực, vải vóc hàng năm không giảm
đi mà ngược lại chi phí được giảm nhiều. Hơn nữa, có thể phái những người hiền
tài sắp xếp những nơi quan trọng nhất, hiệu suất làm việc có thể được nâng cao.
Thế
là Tuỳ Văn Đế theo kiến nghị của Dương Thượng Hi, bỏ bớt nhiều châu quận, thu
được hiệu quả rất tốt.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 30/6/2016
Nguyên tác Trung văn
THẬP DƯƠNG CỬU MỤC
十羊九牧
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật