Dịch thuật: Án Tử sứ Sở Sở vi tiểu môn ...

晏子使楚楚为小门

晏子称使狗国者入狗门

    晏子使楚. 以晏子短, 楚人为小门于大门之侧而延晏子 ⁽¹⁾. 晏子不入, 曰: “使狗国者从狗门入, 今臣使楚不当从此门入”. 傧者更道 ⁽²⁾, 从大门入.

    见楚王, 王曰: “齐无人耶 ⁽³⁾?”晏子对曰: “临淄三百闾 ⁽⁴⁾, 张袂成阴 ⁽⁵⁾, 挥汗成雨, 比肩继踵而在 ⁽⁶⁾, 何为无人 ⁽⁷⁾?” 王曰: “然则子何为使乎?” 晏子对曰: “齐命使, 各有所主 ⁽⁸⁾. 其贤者使使贤主 ⁽⁹⁾, 不肖者使使不肖主. 婴最不肖, 故直使楚矣 ⁽¹⁰⁾.

                                                                             (晏子春秋)

ÁN TỬ SỨ SỞ SỞ VI TIỂU MÔN

ÁN TỬ XƯNG SỨ CẨU QUỐC GIẢ NHẬP CẨU MÔN

          Án Tử sứ Sở. Dĩ Án Tử đoản, Sở nhân vi tiểu môn vu đại môn chi trắc nhi diên Án Tử ⁽¹⁾. Án Tử bất nhập, viết: “Sứ cẩu quốc giả tùng cẩu môn nhập, kim thần sứ Sở bất đương tùng thử môn nhập”. Tấn giả canh đạo ⁽²⁾, tùng đại môn nhập.

          Kiến Sở vương, vương viết: “Tề vô nhân da ⁽³⁾?” Án Tử đối viết: “Lâm Tri tam bách lư ⁽⁴⁾, trương mệ thành âm ⁽⁵⁾, huy hãn thành vũ. Tí kiên kế chủng nhi tại ⁽⁶⁾, hà vi vô nhân ⁽⁷⁾?” Vương viết: “Nhiên tắc tử hà vi sứ hồ?” Án Tử đối viết: “Tề mệnh sứ, các hữu sở chủ ⁽⁸⁾. Kì hiền giả sử sứ hiền chủ ⁽⁹⁾, bất tiếu giả sử sứ bất tiếu chủ. Anh tối bất tiếu, cố trực sứ Sở hĩ ⁽¹⁰⁾.

                                                                               (Án Tử Xuân Thu)

Chú thích

1- Diên 延: dẫn

2- Canh 更: thay đổi

3- Vô nhân 无人: ý nói không có người thích hợp.

4- Lâm Tri 临淄: quốc đô nước Tề, di chỉ tại đông bắc Tri Bác 淄博.

          Lư 闾: thời cổ, 25 nhà là 1 lư.

5- Trương mệ thành âm 张袂成阴: nhiều người cùng giơ tay áo lên (che ánh nắng mặt trời) biến thành bóng mát. Cùng với câu “huy hãn thành vũ” đều hình dung người rất đông.

6- Tí kiên kế chủng 比肩继踵: vai kề vai, gót tiếp gót.

7- Vi 为: thông với 谓 (vị)

8- Các hữu sở chủ各有所主: mỗi người đều có sứ mệnh mà mình gánh vác.

“Chủ” 主: nắm giữ.

9- Sử sứ 使使: Sai khiến sứ thần đi sứ.

10- Trực 直: chỉ, ý riêng biệt.

ÁN TỬ ĐI SỨ NƯỚC SỞ, NƯỚC SỞ LÀM CỔNG NHỎ

ÁN TỬ BẢO ĐI SỨ NƯỚC CHÓ VÀO CỔNG CHÓ

          Án Tử đi sứ nước Sở. Nhân vì Án Tử thấp, người nước Sở làm cổng nhỏ bên cạnh cổng lớn dẫn Án Tử tiến vào. Án Tử không vào, nói rằng: “Đi sứ nước chó, mới vào cổng này, nay tôi đi sứ nước Sở, không nên vào cổng này.” Người hướng dẫn bèn đổi sang đường khác, dẫn Án Tử theo cổng lớn tiến vào.

          Yết kiến vua Sở, vua Sở hỏi: “Nước Tề không có người sao?” Án Tử đáp rằng: “Đô thành Lâm Tri nước Tề có trên vạn hộ, nhiều người cùng giơ tay áo lên có thể biến thành bóng mát, cùng vẫy mồ hôi có thể thành mưa, kề vai nối gót, sao lại nói không có người?” Vua Sở lại hỏi: “Thế thì vì sao khanh làm sứ thần?” Án Tử đáp rằng: “Nước Tề phái sứ thần, mỗi người đều có sứ mệnh mà mình gánh vác. Người hiền đức thì đi sứ vị quân chủ hiền đức; người không hiền đức thì đi sứ vị quân chủ không hiền đức. Án Anh tôi đây là tệ nhất nên chỉ có đi sứ nước Sở.”

Huỳnh Chương Hưng

                                               Quy Nhơn 26/5/2016

Nguồn 

ÁN TỬ XUÂN THU

晏子春秋

Dịch chú: Trần Đào 陈涛

Trung Hoa thư cục, 2007.