THỐN THẢO XUÂN HUY
寸草春晖
Thốn thảo 寸草: cỏ nhỏ.
Xuân huy 春晖: ánh nắng mùa xuân.
Ví công ơn cha mẹ như ánh nắng
mùa xuân, con cái hết lòng hiếu kính cũng báo đáp không hết được công ơn cha mẹ.
Điển xuất từ bài Du tử ngâm 游子吟 của Mạnh Giao 孟郊
đời Đường.
Từ mẫu thủ trung tuyến
Du tử thân thượng y
Lâm hành mật mật phùng
Ý khủng trì trì quy
Thuỳ ngôn thốn thảo tâm
Báo đắc tam xuân huy
慈母手中线
游子身上衣
临行密密缝
意恐迟迟归
谁言寸草心
报得三春晖
Sợi chỉ trên tay mẹ
Thành chiếc áo mặc trên người đứa con đi xa
Trước khi con đi, mẹ khâu thật kĩ
Ý sợ con đi lâu chưa về áo đã hư
Ai bảo rằng tấm lòng của tấc cỏ
Có thể báo đáp được ánh nắng của ba xuân.
Chú của người
dịch
Mạnh Giao 孟郊 (751
– 814): thi nhân thời Đường, tự Đông Dã 东野,
người Vũ Khang 武康 Hồ Châu 湖州 (nay là ĐứcThanh 德清 Triết Giang 浙江, sinh năm thứ 10
niên hiệu Thiên Bảo 天宝 đời Đường Huyền Tông. Tổ tịch Bình Xương 平昌 (nay là đông bắc Lâm Ấp 临邑
Sơn Đông 山东), nên bạn bè đương thời gọi ông là “Bình Xương Mạnh
Đông Dã). Năm 50 tuổi Mạnh Giao đậu Tiến sĩ, được bổ làm chức uý huyện Lật
Dương 溧阳 (Giang Tô). Ông mất năm thứ 9 niên hiệu Nguyên Hoà 元和 đời Đường Hiến Tông, thọ 64 tuổi. (tổng hợp)
Bối cảnh
sáng tác: Bài thơ này Mạnh Giao viết
tại Lật Dương 溧阳, ở dưới nhan đề tác giả chú rằng:
Nghinh mẫu Lật thướng tác
迎母溧上作
(Sáng tác lúc đón mẹ đến Lật Dương)
Mạnh
Giao từ sớm đã phiêu bạc, một đời nghèo khổ vất vả, mãi đến năm 50 tuổi mới có
được một chức quan nhỏ ở huyện Lật Dương, kết thúc những năm tháng sống phiêu bạc
lưu li, vì thế ông liền đón mẹ đến ở. Lúc bấy giờ tác giả cảm thấy tình thân
càng đáng quý, vì thế đã viết ra bài thơ ca tụng mẹ xuất phát tự tâm can, cảm động
lòng người.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 18/4/2016
Nguồn
THƯỜNG DỤNG ĐIỂN CỔ
常用典故
Biên soạn: Tôn Lập Quần 孙立群,
Lí Ái Trân 李爱珍
Thượng Hải đại học xuất bản xã, 2005
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật