身无长物
王恭从会稽还, 王大看之. 见其坐六尺簟, 因语恭: “卿东来, 故应有此物, 可以一领及我.” 恭无言, 大去后, 即举所坐者送之. 既无余席, 便坐荐上. 后大闻之甚惊, 曰: “吾本谓卿多, 故求耳.” 对曰: “丈人不悉恭, 恭作人无长物.”
(世说新语 - 德行)
THÂN
VÔ TRƯỢNG VẬT
Vương Cung tùng Cối Kê hoàn, Vương Đại
khán chi. Kiến kì toạ lục xích điệm, nhân ngữ Cung: “Khanh đông lai, cố ưng hữu
thử vật, khả dĩ nhất lãnh cập ngã.” Cung vô ngôn, Đại khứ hậu, tức cử sở toạ giả
tống chi. Kí vô dư tịch, tiện toạ tiến thượng. Hậu Đại văn chi thậm kinh, viết:
“Ngô bản vị khanh đa, cố cầu nhĩ.” Đối viết: “Trượng nhân bất tất Cung, Cung
tác nhân vô trượng vật.”
(Thế thuyết tân ngữ - Đức hạnh)
KHÔNG CÓ VẬT DƯ BÊN CẠNH
Vương
Cung từ Cối Kê về lại kinh đô, người chú trong tộc là Vương Đại đến thăm. Vương
Đại nhìn thấy Vương Cung ngồi trên một chiếc chiếu trúc 6 xích, liền nói với
Vương Cung: “Cháu từ phương đông về, vốn có vật này, cháu có thể tặng chú một
chiếc không?” Vương Cung không nói gì. Sau khi Vương Đại đi khỏi, Vương Cung liền
lấy chiếc chiếu trúc mình ngồi sai người đem tặng cho Vương Đại. Vương Cung
không còn chiếc nào, nên ngồi trên chiếu cói. Về sau Vương Đại biết được, vô
cùng kinh ngạc, nói với Vương Cung: “Chú vốn tưởng cháu mang về nhiều, nên mới
xin một chiếc.” Vương Cung đáp rằng: “Chú không không hiểu cháu rồi. Con người cháu, không
có vật dư bên cạnh.”
Chú của người
dịch
Thế thuyết tân ngữ 世说新语 : bộ bút kí tiểu thuyết thuật lại những huyền học ngôn đàm dật sự của
sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn. Trong đó có thể nhìn thấy ngôn đàm về huyền học thời
Nguỵ Tấn đã trở thành phong thượng, mà huyền học chính là lấy tư tưởng Lão
Trang làm gốc. Tư tưởng của Đạo gia đối với phương thức tư duy và trạng thái
sinh hoạt của sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn, thậm chí phong khí của cả xã hội đều sản
sinh ảnh hưởng quan trọng. Tác phẩm này do Lâm Xuyên Vương Lưu Nghĩa Khánh 临川王刘义庆, thuộc dòng dõi tông thất nhà Lưu Tống thời Nam Bắc
triều đã tập hợp một số văn nhân biên soạn, Lưu Tuấn 刘峻
đời Lương viết lời chú. Toàn sách nguyên có 8 quyển, bản chú của Lưu Tuấn phân
làm 10 quyển. Các bản hiện nay đều là 3 quyển phân làm 36 môn như: đức hạnh,
ngôn ngữ, chính sự, văn học, phương chính, nhã lượng v.v… Toàn sách tổng cộng hơn
1000 tắc, kí thuật những dật văn dật sự của danh sĩ quý tộc từ cuối đời Hán đến
thời Lưu Tống, chủ yếu là những câu chuyện có liên quan đến việc bình luận,
thanh đàm huyền ngôn và ứng đối cơ trí của các nhân vật.
Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆 (năm 403 – khoảng
năm 444): người Bành Thành 彭城 (nay là Từ Châu 徐州 Giang Tô 江苏), văn học gia thời Nam
Lưu Nghĩa Khánh mất năm Nguyên
Gia 元嘉 thứ 21 ở Kiến Khang 建康
(nay là Nam Kinh)
Lưu
Nghĩa Khánh từ nhỏ đã tài hoa xuất chúng, yêu thích văn học. Ngoài Thế thuyết tân ngữ 世说新语 ra, ông còn
có tiểu thuyết chí quái U minh lục 幽明录.
Tắc Thân vô trượng vật thuộc môn Đức hạnh
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 16/4/2016
Nguồn
THẾ THUYẾT TÂN NGỮ
世说新语
Tác giả: Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆
Thiểm Tây lữ du xuất bản xã, 2002.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật