Dịch thuật: Vệ Thanh (kì 3)

VỆ THANH

(kì 3)

MƯỜI NĂM CHINH CHIẾN

TỪ ĐÓ GIẢI QUYẾT ĐƯỢC TRĂM NĂM NỖI LO BIÊN TÁI

          Vùng Hà Nam 河南 thích nghi với trồng trọt và chăn nuôi, cách kinh thành Trường An triều Tây Hán tương đối gần, địa vị chiến lược rất quan trọng, xưa nay là trọng địa quân sự. Từ sau khi Thiền vu Mạo Đốn 冒顿 thu phục đất Hà Nam, mấy chục năm trở lại Hung Nô luôn uy hiếp sự an toàn của Trường An. Mùa đông năm 127 trước công nguyên, để giải trừ sự uy hiếp kinh thành, Hán Vũ Đế đã phát động chiến dịch Hà Nam.

          Chiến dịch Hà Nam là lần tấn công đầu tiên do Hán Vũ Đế phát khởi từ khi lên ngôi. Nhiệm vụ nặng nề này đặt trên vai Vệ Thanh. Vệ Thanh thống lĩnh 4 vạn kị binh tinh nhuệ, xông vào cuồng phong, đạp lên bão tuyết xuất chinh. Vệ Thanh vận dụng chiến thuật “vu hồi trắc kích” 迂回侧击, sau khi vượt qua Vân Trung 云中, lập tức hướng đến tây bắc, âm thầm vây bọc phía sau của Hung Nô, công chiếm đất Hà Nam thông đến Cao Khuyết quan 高阙关, tướng Hung Nô trấn giữ vùng Hà Nam là Bạch Dương Vương 白羊王, Lâu Phiền Vương 楼烦王 bị cắt đứt quan hệ với Thiền vu. Bạch Dương Vương và Lâu Phiền Vương rơi vào cảnh cô lập. Vệ Thanh dẫn quân thiết kị hành quân mấy ngàn dặm hướng về phía nam, trên đường đi giết địch, đến Lũng Tây 陇西 (Lâm Thao 临洮Cam Túc 甘肃) bao vây Bạch Dương Vương, Lâu Phiền Vương. Bạch Dương Vương và Lâu Phiền Vương nhìn thấy toàn tuyến thất lợi, lại rơi vào cảnh bao vây, để tránh bị diệt vong, họ vội dẫn quân vượt Hoàng hà, từ ải Kê Lộc 鸡鹿 đào vong.

          Vệ Thanh dẫn 4 vạn thiết kị thâm nhập, đánh mấy ngàn dặm, đoạt được đất Hà Nam, giành lấy thắng lợi to lớn. Chiến dịch lần này, giết hơn 2300 quân Hung Nô, bắt sống mấy ngàn tên, thu bò dê được hơn 1 triệu con. Để trọng thưởng Vệ Thanh, Hán Vũ Đế phong Vệ Thanh làm Trường Bình Hầu 长平侯, ban thực ấp 3800 hộ. Ngoài ra Hiệu uý Tô Kiến苏建 được phong làm Bình Lăng Hầu 平陵侯, Trương Thứ Công 张次公 được phong làm Ngạn Đầu Hầu 岸头侯.

          Để trị lí vùng Hà Nam, Hán Vũ Đế đã thiết lập quận Sóc Phương 朔方 tại Hà Nam, giao cho Tô Kiến 10 vạn binh mã, lệnh xây thành lập đồn khai khẩn, giữ vùng Hà Nam. Mùa hè, Hán Vũ Đế buộc di dời 10 vạn bách tính đến quận Sóc Phương, khẩn hoang trồng trọt, phát triển sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi, bảo vệ sự an toàn của Trường An.

          Thiền vu Hung Nô không cam tâm để mất vùng đất Hà Nam phì nhiêu. Mùa hè năm 126 trước công nguyên, Hung Nô phát xuất mấy vạn quân đánh quận Đại 代, giết chết Thái thú quận Đại. Mùa thu, kị binh Hung Nô công phá Nhạn Môn quan 雁门关. Năm sau, Hung Nô chia binh làm 3 lộ, rầm rộ xâm lược. Một lộ tấn công quận Đại, lộ thứ 2 tấn công Định Tương 定襄, lộ thứ 3 tấn công quận Thượng 上, mỗi lộ đều có 3 vạn binh mã. Ngoài ra Hung Nô Hữu Hiền Vương 右贤王 thường đánh Hà Nam, tấn công thành Sóc Phương. Trong 2  năm, Hung Nô xuất binh lực có lúc đạt đến 20 vạn, giết hơn 1 vạn người Hán. Hung Nô nhiều lần xâm nhập vùng đất của triều Hán với quy mô to lớn là điều mà trước đó chưa từng có.

          Để giữ quận Sóc Phương, mùa xuân năm 124 trước công nguyên, Hán Vũ Đế sai Vệ Thanh xuất chinh, thống soái 10 vạn thiết kị, ra trận lần thứ tư. Vệ Thanh đích thân dẫn 3 vạn binh mã từ Cao Khuyết xuất phát, phái Công Tôn Hạ 公孙贺, Tô Kiến 苏建, Lí Tự 李沮, Lí Thái 李蔡 dẫn 7 vạn binh mã từ thành Sóc Phương xuất phát, tiến hành 2 lộ giáp công đánh Hữu Hiền Vương. Đồng thời Hán Vũ Đế lệnh cho Lí Tức 李息, Trương Thứ Công 张次公 từ Hữu Bắc Bình phía đông Sóc Phương xuất chinh, ngăn cản quân chủ lực của Thiền vu cứu viện Hữu Hiền Vương.

          Đại doanh của Hữu Hiền Vương đóng ở vùng sa mạc, cách thành Sóc Phương và Cao Khuyết rất xa. Hữu Hiền Vương được báo quân Hán xuất chinh, cho rằng vùng sa mạc vô cùng hoang vắng, đường hiểm trở khó đi, quân Hán không dám thâm nhập. Cứ đêm đến, Hữu Hiền Vương vẫn ngồi trong trướng, thưởng thức ca múa, uống rượu vui chơi, có lúc uống đến say khướt.

          Vệ Thanh dùng chiến thuật đột kích “xuất kì bất ý”, cấp tốc hành quân 700 dặm, đêm khuya lén đánh đại doanh Hữu Hiền Vương. Quân Hán đột nhiên xông tới, lửa sáng ngút trời, tiếng kêu giết địch chấn động khắp vùng. Quân Hung Nô bị giết. Trận chiến triển khai vô cùng nhanh chóng, vòng vây dần thu hẹp. Hữu Hiền Vương dưới sự bảo vệ của mấy trăm thân binh bỏ chạy về phía bắc. Vệ Thanh sai khinh binh truy sát.

          Lần tập kích này bắt sống hơn 10 quý tộc Hung Nô và hơn 15000 quân, thu được mấy chục vạn bò dê. Hán Vũ Đế nghe nói Vệ Thanh đại thắng lập tức phái sứ thần mang ấn đến trận tiền, thăng Vệ Thanh làm Đại tướng quân.

          Chiến dịch Hà Nam là điểm rẻ ngoặt trọng yếu trong công cuộc chiến tranh chống Hung Nô. Trước cuộc chiến này, Hung Nô ở vào địa vị chủ động. Từ đây Hung Nô chuyển sang thế yếu. Tây Hán từ thế phòng thủ lúc ban đầu chuyển sang thế tấn công.

           Vệ Thanh sau khi về đến Trường An. Hán Vũ Đế luận công ban thưởng, ban Vệ Thanh thực ấp 8700 hộ, phong con trưởng là Vệ Kháng 卫伉 làm Nghi Xuân Hầu 宜春侯, Vệ Bất Nghi 卫不疑 làm Âm An Hầu 阴安侯, Vệ Đăng 卫登 làm Phát Can Hầu 发干侯.

          Tháng 2 năm 123 trước công nguyên, Vệ Thanh chỉ huy Lí Quảng, Lí Tự, Công Tôn Hạ, Công Tôn Ngao, Tô Kiến, Triệu Tín thống lĩnh 10 quân từ Định Tương xuất chinh. Đây là lần xuất chinh thứ 5 cùng với Thiền vu quyết chiến. Vệ Thanh sai Trương Khiên 张骞 từng đi sứ qua Tây vực biết rõ địa lí dẫn đường.

          Lần này, Thiền vu Hung Nô hết sức tránh cuộc chiến tiến hành đại quy mô với kị binh Tây Hán. Vệ Thanh sau khi xuất phát từ Định Tương hướng đến chính bắc mấy trăm dặm, tìm không thấy quân chủ lực Hung Nô đã nghỉ tại những nơi như Định Tương, Vân Trung, Nhạn Môn chờ thời cơ xuất chinh.

          Tháng 4, Vệ Thanh truyền lệnh đại quân, xuất sư bắc phạt, tìm thời cơ  chiến đấu. Lộ quân do Vệ Thanh đích thân thống lĩnh giết hơn 1 vạn quân Hung Nô. Tô Kiến, Triệu Tín gặp quân chủ lực Hung Nô, binh lực của Tô Kiến, Triệu Tín chỉ có 3000 quân, ít không địch lại nhiều, huyết chiến hơn một ngày, thương vong nghiêm trọng. Triệu Tín vốn là tì tướng của Hung Nô, lại nhân cơ hội thống lĩnh hơn 800 quân đã đầu hàng Hung Nô. Tô Kiến một thân chạy về đại doanh.

          Năm đó hai bên đều có thắng thua. Cháu gọi bằng cậu của Vệ Thanh là Hiệu uý Hoắc Khứ Bệnh 霍去病 mới 18 tuổi, dẫn 800 người mạo hiểm tìm địch. Hoắc Khứ Bệnh cách đại doanh mấy trăm dặm đã bắt được Tướng quốc, đương hộ Hung Nô và thúc tổ phụ của Thiền Vu, Tịch Nhược Hầu Sản 籍若侯产, thúc phụ La Cô Tỉ 罗姑比, giết chết hơn 2000 người rồi về lại doanh trại. Hoắc Khứ Bệnh biểu hiện tài năng chỉ huy trác việt. Hán Vũ Đế cảm thấy phấn chấn. Để khen thưởng tiểu tướng nhỏ tuổi, Hán Vũ Đế đã phong Hoắc Khứ Bệnh làm Quán Quân Hầu 冠军侯. (còn tiếp)

                                                                     Huỳnh Chương Hưng

                                                                    Quy Nhơn 03/02/2016

Nguyên tác

VỆ THANH

卫青

Trong quyển

HỔ CHI UY

虎之威

Tác giả: Hàn Tố Văn 韩素文

Bắc Kinh: Trung Quốc Trường An xuất bản xã, 2006.