CAN
QUA HOÁ NGỌC BẠCH
干戈化玉白
BIẾN CHIẾN TRANH THÀNH HỮU NGHỊ
Giải
thích: Can qua 干戈: hai loại binh khí thời cổ, ở
đây biểu thị chiến tranh.
Ngọc
bạch 玉
帛: ngọc và lụa. “Bạch” là loại được
dệt bằng tơ, là loại lễ vật được dùng khi các chư hầu thời cổ hội minh.
Thành
ngữ dùng để ví biến chiến tranh thành hữu nghị.
Xuất
xứ: Xuân Thu .
Tả Khâu Minh 左丘明:
Tả truyện – Hi Công thập ngũ niên 左传 - 僖公十五年
Thời
Xuân Thu, Tần Mục Công 秦目公 cưới con gái của Tấn Hiến Công 晋献公, quan hệ hai nước rất tốt đẹp.
Sau khi Tấn Hiến Công qua đời, nước Tấn phát sinh nội loạn, Tần Mục Công giúp
con của Tấn Hiến Công lên ngôi tức Tấn Huệ Công 晋惠公. Nước Tấn xảy ra nạn đói, nước
Tần vận chuyển lương thực giúp qua cơn hoạn nạn. Nhưng Tấn Huệ Công đối với nước
Tần không hữu hảo. Một năm nọ, nước Tần gặp phải tai hoạ, phải đến nước Tấn mượn
lương thực, Tấn Huệ Công không giúp. Thêm vào đó, nước Tấn cũng không chịu giao
những thành thị và vùng đất mà vốn trước đó hứa tặng cho Tần. Tần Mục Công tức
giận, phái binh đánh nước Tấn.
Quân
Tấn vừa mới đụng độ đã tan vỡ, Tấn Huệ Công dẫn binh trốn chạy sang đất Hàn.
Quân Tần truy đuổi đến đất Hàn, kết quả bắt được Tấn Huệ Công. Tần Mục Công định
đưa Tấn Huệ Công về Tần.
Phu
nhân của Tần Mục Công là Mục Cơ 穆姬 nghe tin Tấn Huệ Công, người anh cùng cha khác mẹ bị bắt,
cho rằng Tấn Công vong ân phụ nghĩa, hiện đã là tù binh, đó là sự sỉ nhục cực lớn
đối với bà. Vì thế, bà dẫn mấy người con lên đài cao, dưới đài chất đầy củi.
Sau đó, bà lệnh cho mọi người mặc tang phục nghinh đón Tần công, đồng thời bảo
mọi người truyền lời rằng:
Trời cao giáng xuống nạn tai khiến quốc quân
hai nước Tần Tấn không thể dùng ngọc bạch tương kiến, mà là đại động can qua.
Thiếp kiên quyết không gặp mặt Tấn Huệ Công, nếu đại vương đưa ông ta về quốc
đô, thiếp sẽ tự thiêu ngay lập tức.
Tần
Mục Công đành phải đưa Tấn Huệ Công tạm thời an trí ở Linh đài. Về sau, Tần Mục
Công giảng hoà với Tấn Huệ Công, đưa Tấn Huệ Công về lại nước Tấn. Hai nước Tần,
Tấn cuối cùng can qua hoá ngọc bạch.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 24/10/2015
Nguyên tác Trung văn
CAN QUA HOÁ NGỌC BẠCH
干戈化玉白
Trong quyển
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật