Dịch thuật: Vệ Thanh

VỆ THANH

          Vệ Thanh 卫青 (? – năm 106 trước công nguyên), tự Trọng Khanh 仲卿, người Bình Dương 平阳 Hà Đông 河东 (nay là tây nam Lâm Phần 临汾 Sơn Tây 山西). Cha là Trịnh Quý 郑季 từng với thân phận là huyện lại giúp việc cho nhà Bình Dương Hầu Tào Thọ 平阳侯曹寿. Trịnh Quý tư thông với nữ bộc Vệ Ảo 卫媪, sinh ra Vệ Thanh. Vệ Thanh lúc nhỏ ở nhà chăn dê cho cha, bị người khác coi thường và lăng nhục. Sau khi thành niên, đến nhà Bình Dương Hầu làm kị nô. Mùa xuân năm Kiến Nguyên 建元 thứ 2 (năm 139 trước công nguyên), chị của Vệ Thanh là Vệ Tử Phu 卫子夫 được triệu vào cung hầu hạ Hán Vũ Đế. Vệ Thanh theo chị đến Trường An làm việc tại cung Kiến Chương 建章. Do bởi Vệ Thanh giỏi xạ kị, thường theo Hán Vũ Đế  ra ngoài săn bắn, tiếp cận Hán Vũ Đế, nên được Hán Vũ Đế tin yêu. Năm Nguyên Quang 元光 thứ 6 (năm 139 trước công nguyên), Hung Nô đem quân tấn công quận Thượng Cốc 上谷. Hán Vũ Đế phong Vệ Thanh làm Xa kị tướng quân, cùng Thiết kị tướng quân Công Tôn Ngao 公孙敖, Khinh xa tướng quân Công Tôn Hạ 公 孙贺, Kiêu kị tướng quân Lí Quảng 李广, mỗi người thống lĩnh 1 vạn kị binh, từ Thượng Cốc 上谷, Đại 代, Vân Trung 云中, Nhạn Môn 雁门 chia làm 4 lộ xuất kích Hung Nô. Đại quân 3 lộ của Công Tôn Ngao, Công Tôn Hạ, Lí Quảng đều bị Hung Nô đánh bại, duy chỉ Vệ Thanh lần đầu xuất chinh đánh bại Hung Nô, đánh thẳng đến thánh địa tế tự tổ tông của Hung Nô là Long Thành 龙成, giết chết hơn 700 tướng sĩ Hung Nô. Do bởi chiến công, Hán Vũ Đế ban cho Vệ Thanh tước vị Quan Nội Hầu 关内侯.

          Năm Nguyên Sóc 元朔 thứ 1 (năm 128 trước công nguyên), Hán Vũ Đế lại sai Vệ Thanh thống lĩnh 3 vạn kị binh ra khỏi Nhạn Môn Quan đánh Hung Nô. Vệ Thanh cùng đại quân Hung Nô gặp nhau, trải quan một trận giao chiến kịch liệt, giết và bắt sống cả mấy ngàn tên, thắng lợi trở về.

          Mùa xuân năm Nguyên Sóc thứ 2 (năm 127 trước công nguyên), Hung Nô lại tập trung lực lượng kị binh, xâm phạm quấy nhiễu vùng Thượng Cốc 上谷, Ngư Dương 渔阳 của triều Hán, chỉ để lại rất ít binh lực tại sào huyệt cũ. Hán Vũ Đế sai Vệ Thanh, Lí Tức 李息 dẫn 4 vạn kị binh tinh nhuệ đánh vào vùng Hà Nam của Hung Nô. Vệ Thanh áp dụng chiến lược quân sự “vu hồi trắc kích” 迂回侧击, đầu tiên dẫn mấy vạn kị binh từ Vân Trung xuất phát, vòng sau lưng địch, đoạt lấy 2 ải hiểm yếu là Thạch Môn Thuỷ 石门水 và Cao Khuyết 高阙, cắt đứt đường rút lui của Hung Nô. Tiếp đó, Vệ Thanh dẫn quân xuống phía nam, hành quân liên tục qua mấy ngàn dặm, cuối cùng đến được Lũng Tây 陇西, bao vây Hung Nô Lâu Phiền Vương 楼烦王 và Bạch Dương Vương 白阳王 ở Hà Nam. Hai vương thấy thế lực đã suy, vội dẫn quân về phía tây vượt Hoàng hà, theo đường núi gần Kê Lộc trại 鸡鹿寨 tháo chạy thoát thân. Vệ Thanh dẫn quân truy kích, giết chết hơn 3.200 kị binh Hung Nô, bắt sống mấy ngàn kị binh, đoạt lấy bò dê hơn mấy trăm con, thu phục đất cũ Hà Nam. Sau đó triều Hán đã thiết lập quân Phương Sóc 方朔 nơi đó. Hán Vũ Đế phong Vệ Thanh làm Trường Bình Hầu 长平侯, thực ấp 3800 hộ.   (còn tiếp)

                                                                  Huỳnh Chương Hưng

                                                                  Quy Nhơn 26/7/2015

Nguyên tác Trung văn

NĂNG CHINH THIỆN CHIẾN ĐÍCH VỆ THANH

能征善战的卫青

Trong quyển

TRUNG HOA THƯỢNG HẠ NGŨ THIÊN NIÊN

中华上下五千年

Chủ biên: Lí Tinh 李晶

Nam Kinh đại học xuất bản xã, 2007