XÃ THỬ
社鼠
Ví những
kẻ cậy thế lực ác bá làm những việc xấu.
Điển xuất
từ Hàn Phi Tử - Ngoại trừ thuyết hữu thượng
韩非子 - 外储说右上.
Tương
truyền vào thời Xuân Thu, Tề Hoàn Công 齐桓公
hỏi đại thần Quản Trọng 管仲:
Trị lí đất nước, sợ điều gì nhất?
Quản Trọng
đáp rằng:
Đáng sợ nhất là Xã thử 社鼠 (chuột ở miếu Xã. Xã 社tức miếu Thổ
địa). Miếu Thổ địa được xây bằng gỗ và đất, chuột nấp trong đó rất khó diệt.
Dùng lửa sợ cháy gỗ, dùng nước sợ đất nhão sẽ sụp.
Chú của người
dịch
桓公问管仲: “治国最奚患?”对曰: “最患社鼠矣.”公曰: “何患社鼠哉?” 对曰: “君亦见夫为社者乎? 树木而涂之, 鼠穿其间, 掘穴托其中. 熏之, 则恐焚木; 灌之, 则恐涂阤. 此社鼠之所以不得也.
Hoàn Công vấn Quản Trọng: “Trị quốc tối hề hoạn?” Đối viết: “Tối hoạn
Xã thử hĩ.” Công viết: “Hà hoạn Xã thử tai?” Đối viết: “Quân diệc kiến phù vi
Xã giả hồ? Thụ mộc nhi đồ chi, thử xuyên kì gian, quật huyệt thác kì trung.
Huân chi, tắc khủng phần mộc; quán chi tắc khủng đồ trĩ. Thử Xã thử chi sở dĩ bất
đắc dã.”
Tề Hoàn Công hỏi Quản Trọng:
“Trị lí đất nước sợ điều gì nhất? Quản Trọng đáp rằng: “Sợ nhất là Xã thử” Hoàn
Công lại hỏi: “Sao sợ nhất lại là Xã thử?” Quản Trọng đáp rằng: “ Ngài có thấy
vật liệu làm miếu Xã không? Dùng gỗ rồi trét bùn đất lên, chuột xuyên bên trong,
khoét hang sống trong đó. Xông khói thì sợ gỗ cháy, đổ nước thì sợ đất nhão sẽ
sụp. Vì thế mà không diệt được Xã thử.”
Theo: Hàn Phi Tử - Ngoại trừ thuyết hữu thượng 韩非子 - 外储说右上.
Hiệu chú: Trương Giác 张觉
Trường Sa - Nhạc Lộc thư xã, 2006.
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 28/3/2015
Nguồn
THƯỜNG DỤNG ĐIỂN CỔ
常用典故
Biên soạn: Tôn Lập Quần 孙立群,
Lí Ái Trân 李爱珍
Thượng Hải đại học xuất bản xã, 2005
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật