NGUYỄN
NGUYÊN ĐỐI LẠI VẾ ĐỐI CỦA QUAN CHỦ
KHẢO
Nguyễn
Nguyên 阮元 năm 13 tuổi lên huyện tham gia huyện thí. Lúc bấy giờ
tuổi còn nhỏ, vóc dáng lại không cao, quan chủ khảo nhìn thấy có ý xem thường,
nên không cho Nguyễn Nguyên tham gia khảo thí. Nguyễn nguyên dựa vào lí tranh
luận lại, nói rằng:
Thi về học vấn chứ không phải thi về tuổi
tác, chỉ cần cháu có học vấn, thì ông phải để cháu thi.
Quan
chủ khảo bị Nguyễn Nguyên bắt bẻ liền nói:
Được rồi, đối được vế đối của ta thì ta sẽ
cho thi.
Nguyễn
Nguyên gật đầu. Quan chủ khảo ra vế đối:
Nguyễn Nguyên
阮元
Nguyễn
Nguyên đối lại:
Y Doãn
伊尹
Từ
2 chữ này, quan chủ khảo thêm:
Tiểu Nguyễn
Nguyên
小阮元
Nguyễn
Nguyên đối lại:
Hiền Y Doãn
贤伊尹
Quan
chủ khảo lại thêm chữ vào thành câu:
Tiểu Nguyễn
Nguyên nhân tiểu chí đại
小阮元人小志大
(Nguyễn Nguyên nhỏ, người nhỏ chí lớn)
Nguyễn
Nguyên đối lại:
Hiền Y Doãn
phẩm hiền phong cao
贤伊尹品贤风高
(Y Doãn hiền, nhân phẩm hiền, phong cách thanh cao)
Quan
chủ khảo lại tăng thêm nội dung:
Tiểu Nguyễn
Nguyên nhân tiểu chí đại năng dung đại
小阮元人小志大能容大
(Nguyễn Nguyên nhỏ, người nhỏ chí lớn, có thể dung nạp
việc lớn)
Nguyễn
Nguyên đối lại:
Hiền Y Doãn
phẩm hiền phong cao bất mạn hiền
贤伊尹品贤风高不慢贤
(Y
Doãn hiền, nhân phẩm hiền, phong cách thanh cao, không khinh thường người hiền)
Quan
chủ khảo nghe qua vừa vui mừng vừa kinh ngạc, liền cho Nguyễn Nguyên tham gia
khảo thí, kết quả kì thi đó Nguyễn Nguyễn đỗ đầu.
“Y
Doãn” 伊尹 trong vế đối là tên của vị đại thần khai quốc của triều
Thương, 2 chữ này thường được dùng để khen tặng bậc hiền tướng có công khai quốc.
Nguyễn Nguyên dùng “Y Doãn” để tôn xưng quan chủ khảo. “Nguyễn Nguyên” đối lại
với “Y Doãn”. Toàn vế đối dùng “đệ tiến pháp” 递进法,
thứ bậc rõ ràng, ý tứ biểu đạt càng về sau càng rõ. Câu chuyện về cặp đối này
biểu hiện tài hoa ứng biến nhanh trí của Nguyễn Nguyên.
Cặp đối:
Nguyễn Nguyên, Tiểu Nguyễn Nguyên, Tiểu Nguyễn
Nguyên nhân tiểu chí đại, Tiểu Nguyễn Nguyên nhân tiểu chí đại năng dung đại.
阮元, 小阮元, 小阮元人小志大, 小阮元人小志大能容大
Y
Doãn,
Hiền Y Doãn, Hiền Y Doãn phẩm hiền phong cao, Hiền Y Doãn phẩm hiền phong cao bất
mạn hiền
伊尹, 贤伊尹, 贤伊尹品贤风高, 贤伊尹品贤风高不慢贤
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 24/01/2015
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
KHINH TÙNG HỌC ĐỐI LIÊN
轻松学对联
Tác giả: Nghiêm Ân Huyên 严恩萱
Nghiêm Khảo Lượng 严考亮
Quảng Châu – Kí Nam
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật