Dịch thuật: Tề Hoàn Công phạt Sở

TỀ HOÀN CÔNG PHẠT SỞ

          Mùa xuân năm 656 trước công nguyên (Chu Huệ Vương 周惠王 năm thứ 21), nước Tề 齐thống lĩnh chư hầu cùng phạt Sở. Đến mùa hạ, nước Sở 楚phái Đại phu Khuất Hoàn 屈完 đến quân doanh các nước chư hầu nghị hoà, hai bên tự lui quân.

          Năm 672 trước công nguyên (Chu Huệ Vương năm thứ 5), Sở Thành Vương 楚成王 lên ngôi, thế nước không ngừng lớn mạnh. Thành Vương trước sau tiêu diệt các nước Thân 申, Tức 息, Đặng 邓, nhiều lần đánh nước Hoàng 黄, nước Tuỳ 隋, khí thế mạnh mẽ, có ý muốn tiến lên phía bắc xưng hùng. Nước Trịnh 郑 vì sợ nên chuẩn bị quy thuận nước Sở.

          Nước Sở bắc tiến, uy hiếp trực tiếp đến lợi ích của các nước chư hầu trung nguyên, nước Tề được xem là minh chủ các nước Hoa Hạ không thể nhẫn nhịn. Để đối phó với thế tấn công của nước Sở, Tề Hoàn Công 齐桓公 một mặt tăng cường liên minh với chư hầu trung nguyên, một mặt phân hoá các nước liên minh với Sở. Năm 659 trước công nguyên (Chu Huệ Vương năm thứ 18), Tề Hoàn Công triệu tập các nước chư hầu Lỗ 鲁 Tống 宋 Trịnh 郑 Tào 曹 Chu 邾 thương nghị viện trợ nước Trịnh. Năm 657 trước công nguyên (Chu Huệ Vương năm thứ 16), hai nước Giang 江 và Hoàng 黄 bội ước nước Sở, kết minh với Tề Hoàn Công tại Dương Cốc 阳谷 (nay là phía bắc huyện Dương Cốc tỉnh Sơn Đông). Như vậy hai nước lớn Tề Sở đã ở vào cục diện trực tiếp đối kháng.

          Mùa xuân năm 656 trước công nguyên, Tề Hoàn Công thống lĩnh đội quân của 8 nước gồm Tề cùng Tống 宋 Vệ 卫, Trần 陈 Trịnh 郑 Lỗ 鲁 Hứa 许 Tào曹 thảo phạt nước Thái (Sái) 蔡 sắp nghiêng theo nước Sở. Quân nước Thái chưa chống cự mà đã tan vỡ, liên quân chư hầu tiến xuống phía nam phạt Sở, đến sát biên giới nước Sở. Sở Thành Vương nhìn thấy liên quân chư hầu thanh thế mạnh mẽ liền phái sứ giả đi chất vấn Hoàn Công:

          Nước Tề và nước Sở cách nhau xa, không liên quan gì với nhau, không biết ngài đưa đại quân đến chỗ chúng tôi có mục đích gì?

          Quản Trọng 管仲 đáp rằng:

          Tiên quân nước chúng tôi nhận mệnh phò tá nhà Chu, nước Sở không hề có cống vật dâng lên nhà Chu; Chu Chiêu Vương 周昭王đi tuần phương nam, mất ở Hán thuỷ 汉水, nhân đây đến hỏi tội nước Sở.

          Nước Sở chỉ thừa nhận không cống nạp, không nhận trách nhiệm về cái chết của Chiêu Vương. Tề Hoàn Công liền thống lĩnh liên quân chư hầu tiến đến đất Kinh 陉 (tức Kinh sơn 陉山, ải phía bắc của nước Sở, nay là phía đông thành phố Luỹ Hà漯河 tỉnh Hà Nam 河南), quân đội hai bên giằng co nơi đây.

          Đến mùa hạ, Sở Thành Vương thấy liên quân chư hầu không thoái lui, liền phái Đại phu Khuất Hoàn đến liên quân thỉnh cầu đình chiến nghị hoà. Tề Hoàn Công dẫn liên quân lui đến Thiệu Lăng 召陵 (nay là phía đông Yển thành 偃城 Hà Nam), bày thế trận to lớn, sau đó đưa Khuất Hoàn đi xem, nói một cách khoe khoang rằng:

          Thống lĩnh đội quân hùng mạnh như thế này đi đánh trận, ai có thể chống lại? Dùng đội quân hùng mạnh như thế này đi công thành, thành nào mà không thể công phá?

          Khuất Hoàn đáp rằng:

          Nếu ngài dùng đức hạnh để cảm hoá hiệu triệu chư hầu, ai lại không khâm phục? Nếu ngài dùng vũ lực để uy hiếp, nước Sở chúng tôi sẽ lấy trường thành và Hán thuỷ làm tấm chắn kiên thủ tới cùng, liên quân binh tuy đông e rằng cũng không ích gì.

          Tề Hoàn Công nghe những lời của Khuất Hoàn, biết rất khó khiến nước Sở quy thuận, liền cùng với Khuất Hoàn tại Thiệu Lăng kí điều ước, hai bên tự lui binh.

                                                                    Huỳnh Chương Hưng

                                                                   Quy Nhơn 15/12/2014

Nguyên tác Trung văn

          TỀ HOÀN CÔNG PHẠT SỞ

齐桓公伐楚

Trong quyển

ĐỒ VĂN TRUNG QUỐC THÔNG SỬ

图文中国通史

(tập Sử tiền sử - Chiến quốc)

Chủ biên: Triệu Hướng Tiêu 赵向标

Tân Cương nhân dân xuất bản xã, 2002.