Dịch thuật: Nguồn gốc châu Anh Vũ

NGUỒN GỐC CHÂU ANH VŨ

          Tương truyền vào khoảng thời Tam Quốc, danh sĩ Nễ Hành 祢衡 được Lưu Biểu 刘表 tiến cử cho Thái thú Giang Hạ là Hoàng Tổ 黄祖. Nễ Hành cùng người con của Hoàng Tổ là Hoàng Xạ 黄射 rất thân nhau, thường cùng nhau uống rượu làm thơ.

          Lúc bấy giờ, trong dòng Trường giang có châu Giang Tâm 江心, trên châu một bãi cỏ xanh mướt, cỏ mọc thành bụi, thỏ rừng chạy ra chạy vào. Một ngày nọ, Hoàng Xạ mời Nế Hành đến châu Giang Tâm săn bắn uống rượu. Con của Thái Thú Giang Hạ mời khách, lại chọn một châu trong Trường giang, người tham gia không ít, có người còn dẫn theo ca kĩ, mĩ nữ để thêm vui. Hôm đó, một ca nữ tên Bích Cơ 碧姬 rót tràn li rượu bưng đến trước mặt Nễ Hành, nói rằng:

          Từ lâu đã nghe mĩ danh thanh cao của tiên sinh, chỉ tiếc là không có duyên để gặp ngài. Nay may mắn, hi vọng ngài uống cạn li rượu này, xin đừng chê thân phận thấp hèn của thiếp.

          Nễ Hành không ngờ trong cuộc rượu này lại gặp được tri kỉ, rất cảm động, nhận lấy li rượu uống cạn một hơi.

          Đương lúc vui vẻ náo nhiệt, có người đến dâng cho Hoàng Xạ một con chim Anh vũ mỏ đỏ lông xanh. Hoàng Xạ vui mừng đem tặng cho Nễ Hành, nói rằng:

          Chuyển tặng ngài con chim Anh vũ này, nhưng ngài phải làm một bài văn vịnh chim Anh vũ, để mọi người tham dự hôm nay được thưởng thức.

          Bích Cơ nghe qua, lập tức xắn tay áo mài mực. Nễ Hành là một người nổi danh, tài hoa hơn hẳn mọi người, chỉ vì sinh vào thời loạn, tài trí không được thi thố, nên trong lòng oán hận. Nay thấy chim Anh vũ, không ngăn được xúc động, bèn mượn vật trữ tình, bút cất lên trong phút chốc đã viết xong thiên Anh vũ phú 鹦鹉赋.  Ý nghĩa bài phú là: Anh vũ là thần điểu, nhưng không ai nhận biết, chỉ xem là con vật đem nhốt trong lồng để thưởng ngoạn. Sau khi Nễ Hành viết xong bài phú, lại đem chim Anh vũ chuyển tặng cho Bích Cơ, để bày tỏ tình ý đồng bệnh tương lân.

          Về sau, thiên Anh vũ phú bị Hoàng Tổ xem được, Hoàng Tổ sợ sau này Nễ Hành đắc chí sẽ bất lợi cho mình nên mượn cớ sát hại Nễ Hành. Hoàng Xạ đã mai táng Nễ Hành trên châu Giang Tâm.

          Bích Cơ mặc áo tang, mang chim Anh vũ mà Nễ Hành đã tặng cho mình đến châu Giang Tâm khóc trước mộ Nễ Hành, bày tỏ ý nguyện muốn bay cùng linh hồn của Nễ Hành. Khóc xong, Bích Cơ đập đầu vào bia mộ. Chim Anh Vũ nọ suốt đêm cất tiếng bi ai. Ngày hôm sau, người ta phát hiện chim Anh Vũ cũng chết ở trước mộ. Mọi người trong thành Giang Hạ 江夏 quyên tiền xây mộ cho Bích Cơ, chim Anh Vũ cũng được chôn trên châu này.

          Từ đó, mọi người gọi châu Giang Tâm là châu Anh Vũ. Về sau, đến thời Thành Hoá 成化 nhà Minh, châu Anh Vũ bị chìm dưới lòng sông. Nhưng 300 năm sau, bên cạnh cửa nam của Hán Dương 汉阳 lại nhô lên một bãi cát mới, trên bãi cát người ta phát hiện thi thể nàng Bích Cơ, còn chim Anh vũ đã biến thành một hòn đã màu phỉ thuý. Đá phỉ thuỷ Anh vũ này được một vị quan địa phương đem dâng lên Hoàng đế Càn Long 乾隆. Hoàng đế Càn Long liền đặt tên bãi cát mới ở ngoài cửa nam của Hán Dương là châu Anh Vũ.

                                                           Huỳnh Chương Hưng

                                                          Quy Nhơn 23/12/2014

Nguyên tác Trung văn

ANH VŨ CHÂU ĐÍCH DO LAI

鹦鹉洲的由来

Trong quyển

THANH THIẾU NIÊN TỐI HỈ HOAN ĐÍCH

THẦN THOẠI CỐ SỰ

青少年最喜欢的

神话故事

Tác giả: Ngô Cảnh Minh 吴景明

Diên Biên nhân dân xuất bản xã, 2002