Dịch thuật: Hoàng Đế là người hay là thần?

HOÀNG ĐẾ LÀ NGƯỜI HAY LÀ THẦN?

          Trên cao nguyên Thiểm bắc có huyện Hoàng Lăng 黄陵, phía bắc huyện thành 500m có ngọn núi nổi tiếng, đó là Kiều sơn 桥山. Trên núi những cây bách cổ xưa mọc thành rừng, sum suê tươi tốt. Trên đỉnh Kiều sơn có một lăng mộ to lớn. Đó chính là mộ của Hoàng Đế 黄帝, tổ tiên của dân tộc Trung Hoa trong truyền thuyết, mọi người gọi là “Hoàng Đế lăng” 黄帝陵. Trong lịch sử Trung Quốc, bất luận là điển tịch sử sách hay truyền thuyết thần thoại đều có những ghi chép liên quan đến Hoàng Đế. Trong Tam Hoàng Ngũ Đế 三皇五帝, thì tên gọi Hoàng Đế có tiếng vang nhất, công tích cũng rất nhiều, được xem là tượng trưng của dân tộc Trung Hoa. Nhưng, vì sao ông được gọi là “Hoàng”? Hoàng Đế rốt cuộc là người hay là thần? những câu hỏi này đến nay vẫn là bí ẩn.

Bí ẩn về Hoàng Đế

          Hoàng Đế rốt cuộc là người hay là thần? đến nay giới học thuật vẫn chưa thể luận định. Chuyên gia nghiên cứu thần thoại nổi tiếng của Trung Quốc là Viên Kha 袁珂 cho rằng, Hoàng Đế là nhân vật trong truyền thuyết thần thoại. Ông xuất phát từ sấm, chức thần ban đầu là Lôi thần, về sau Lôi thần nổi lên làm Thiên Đế trung ương. Một chuyên gia khác cho rằng, Hoàng Đế là nhân vật lịch sử tồn tại xác thực trong lịch sử. Theo Sử kí – Ngũ Đế bản kỉ 史记 - 五帝本纪 ghi rằng:

          Hoàng Đế là con của Thiếu Điển, họ Công Tôn, tên Hiên Viên. Sinh ra đã linh dị, còn nằm trong tã đã biết nói, lúc nhỏ nhanh nhẹn, lớn lên thì đôn hậu mẫn tiệp, trưởng thành thì thông minh. Thời Hiên Viên, họ Thần Nông suy yếu, chư hầu đánh lẫn nhau, bạo ngược đối với bách tính, nhưng Thần Nông không thể chinh phạt. Vì thế, Hiên Viên đã dùng binh khí chinh phạt những ai không tuân phục, chư hầu đều quy thuận.

          Đoạn ghi chép này đã phản ánh Hoàng Đế mới sinh ra đã thần kì linh dị. Tại sao lại gọi ông là “Hoàng” 黄? Một số học giả cho rằng, Hoàng Đế là Thiên Đế trung ương trong Ngũ Thiên Đế, lại nhân vì chuyên quản về đất đai, mà đất có sắc vàng cho nên gọi là “Hoàng Đế”. Cũng có học giả cho rằng, tên gọi “Hoàng Đế” trên thực tế đã phản ánh thời kì văn minh nông nghiệp nguyên thuỷ, đối với đất đai, mọi người có một tình cảm sùng bái đặc biệt.

                                                                           Huỳnh Chương Hưng

                                                                          Quy Nhơn 02/12/2014

Nguyên tác Trung văn

HOÀNG ĐẾ THỊ NHÂN HOÀN THỊ THẦN

黄帝是人还是神

Trong quyển

TRUNG QUỐC VỊ GIẢI CHI MÊ

中国未解之谜

Biên soạn: nhiều tác giả

Chu Hải xuất bản xã, 2007.