BẠCH KHỞI
(kì 1)
Bạch Khởi 白起 (? – năm 257
trước cn), quân sự gia nước Tần thời Chiến Quốc, người huyện Mi 眉 tỉnh Thiểm
Tây 陕西 ngày nay.
Bạch Khởi một đời nhung mã, chỉ huy
qua mấy chục chiến dịch, chém cả trăm vạn đầu, đoạt hơn 70 toà thành cho nước Tần,
mở rộng đất đai mấy ngàn dặm. Bạch Khởi dụng binh như thần, nổi tiếng về công
thủ.
Bạch Khởi là một tướng quân luôn thắng,
là nhà quân sự thiên tài ngàn năm khó có. Ông tính cách thẳng thắn, nhìn thấy
thời cơ diệt Sở chưa chín mùi, thà chết chứ không chịu làm nhục uy danh một đời,
nhân đó nhiều lần kháng lại mệnh lệnh của Tần vương, cuối cùng bị ban kiếm tự vẫn.
TRỤC LỘC TRUNG NGUYÊN, QUÉT SẠCH LIÊN
QUÂN HÀN NGUỴ
Cuối thời
Chiến Quốc, xã hội biến động kịch liệt, quần hùng tranh bá, xuất hiện một số tướng
sĩ thiện chiến giong ruổi sa trường.
Bạch Khởi
là hậu nhân của danh tướng Bạch Ất Bính 白乙丙
nước Tần thời Xuân Thu. Phụ thân của ông một đời chinh chiến lập được nhiều chiến
công, đặt tên cho con là “Khởi” 起, hi vọng tương lai
người con cũng lập được công nghiệp như danh tướng Ngô Khởi 吴起 thời Chiến Quốc. Bạch Khởi thường được nghe phụ thân
giảng về những nhân vật anh hùng như Tư Mã Nhương Thư 司马穰苴, Tôn Vũ 孙武, Ngô Khởi 吴起 và Tôn Tẫn 孙膑. Năm Bạch Khởi 12 tuổi, phụ thân cho ông tham gia
quân đội, nên Bạch Khởi từ nhỏ đã nhận được sự huấn luyện quân lữ. Bạch Khởi rất
yêu quân sự, chuyên nghiên cứu binh pháp, lại quanh năm chinh chiến nên nắm vững
kinh nghiệm chiến tranh.
Lúc bấy
giờ hai nước Hàn Nguỵ ở bên cạnh nước Tần, căn cứ theo chiến lược viễn giao cận
công của nước Tần, hai nước là mục tiêu “tàm thực” 蚕食
của nước Tần.
Năm 294
trước công nguyên, Tần Chiêu Vương 秦昭王 phá cách đề bạt Bạch
Khởi làm Tả thứ trưởng 左庶长, thống lĩnh một
cánh quân đi đánh nước Hàn.
Bạch Khởi
trong trận chiến lần đầu đã thể hiện tài
hoa quân sự. Đương thời liên quân Hàn Nguỵ người đông thế mạnh, còn cánh quân Tần
do Bạch Khởi thống lĩnh binh lực rất ít. Liên quân Hàn Nguỵ bề ngoài tuy kết
minh, nhưng đều muốn đẩy đối phương đi trước đối phó với quân Tần, còn mình ở
phía sau ngồi hưởng cái lợi ngư ông.
Bạch Khởi
trước tiên phái nghi binh doạ quân Hàn, rồi đột xuất công kích quân Nguỵ, quân
Nguỵ đại bại, quân Hàn không đánh mà bỏ chạy. Bạch Khởi thừa thắng truy sát,
chém đầu 24 vạn quân, thấy chất đầy đồng, bắt sống đại tướng nước Nguỵ là Công
Tôn Hỉ 公孙喜, lại đánh chiếm Tân thành 新城
(phía tây nam Y Xuyên 伊川, Hà Nam 河南), hai nước Hàn Nguỵ kinh sợ, tiếp đó, Bạch Khởi lại công hạ 4 thành. Tin thắng trận tấp nập
báo về nước Tần, Bạch Khởi được thăng làm Quốc uý 国尉.
Tần
Chiêu Vương năm thứ 15 (năm 292 trước công nguyên), nước Tần không ngừng phát động
tấn công hai nước Hàn Nguỵ. Thừa tướng Nguỵ Nhiễm 魏冉
tiến cử Bạch Khởi, Tần Chiêu Vương đề bạt Bạch khởi làm Tướng quân, thống lĩnh
quân Tần đại chiến cùng với liên quân Hàn Nguỵ ở dưới núi Y Khuyết 伊阙 (phía nam Lạc Dương 洛阳).
Lần
này, Bạch Khởi công chiếm đất Viên 垣 của nước Nguỵ (huyện
Viên Khúc 垣曲, Sơn Tây 山西), được thăng làm Đại
lương tạo 大良造. Đương thời, Đại lương tạo là chức quan cao nhất của
quân Tần, đồng thời cũng là tước vị tôn quý.
Tần
Chiêu Vương năm thứ 16 (năm 291 trước công nguyên), Bạch Khởi dẫn quân Tần công
hạ đất Uyển 宛, một trọng trấn quân sự của nước Hàn. Uyển là cơ sở sản
xuất thép và là trung tâm luyện thép nổi tiếng khắp thiên hạ. Đồng thời, Mã
Thác 马错 thống lĩnh một cánh quân công hạ đất Đặng 邓, một cơ sở luyện thép khác của nước Hàn (phụ cận huyện
Mạnh 孟, Hà Nam
Tần
Chiêu Vương năm thứ 17 (năm 290 trước công nguyên), bị bức trước thế lực lớn mạnh
của quân Tần, hai nước Hàn Nguỵ phải cắt đất cho Tần. Qua nhiều lần thương nghị,
nước Hàn cắt nhường Vũ Toại 武遂 200 dặm, nước Nguỵ
cắt nhường Hà Đông 河东 400 dặm. Sau khi Tần được Vũ Toại và Hà Đông, quốc lực
tăng mạnh, càng kích thích dã tâm khuếch trương ra bên ngoài của nước Tần.
Tần
Chiêu Vương năm thứ 18 (năm 289 trước công nguyên), Bạch Khởi dẫn quân Tần hướng
đến nước Nguỵ, trên đường quá quan trảm tướng, công hạ 61 toà thành, khiến nước
Nguỵ bị thiệt hại nặng. Từ đó hai nước Hàn Nguỵ không thể chống đỡ, không còn
là sự uy hiếp đối với nước Tần. Tần nhanh chóng thay đổi sách lược, hướng tấn
công chuyển sang nước Triệu ở phía bắc và nước Sở ở phía nam.
Đồng thời
quật khởi cùng Tần là nước Tề ở phía đông. Dưới sự thống trị của Tề Mẫn Vương 齐湣王, quốc lực nước Tề dần cường thịnh, đánh bại nước Sở ở
phía nam, giết đại tướng quân nước Sở là Đường Muội 唐昧,
đánh tan quân đội Tam Tấn 三晋 tại Quan Tân 观津 ở
phía tây. Nước Tề lại bắt tay cùng Tam Tấn tấn công nước Tần, nước Tề cũng viện
trợ cho Triệu thôn tính nước Trung Sơn 中山.
Năm 286 trước công nguyên, Tề Mẫn Vương thống lĩnh đại quân chiếm lĩnh nước Tống,
Tống Yển Vương 宋偃王 chạy sang nước Nguỵ lánh nạn, chết tại Ôn thành 温城. (còn tiếp)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn
24/9/2014
Nguyên tác
BẠCH KHỞI
TRỤC LỘC TRUNG NGUYÊN, HOÀNH TẢO HÀN NGUỴ LIÊN QUÂN
白起
逐鹿中原, 横扫韩魏联军
Trong quyển
HỔ CHI UY
虎之威
Tác giả: Hàn Tố Văn 韩素文
Bắc Kinh: Trung Quốc Trường An xuất bản xã, 2006.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật