NƯỚC LỖ BIÊN SOẠN “XUÂN THU”
Mùa
Xuân năm 722 trước công nguyên (năm thứ 49 đời Chu Bình Vương 周平王), nước Lỗ bắt đầu biên soạn bộ Xuân Thu 春秋. Xuân Thu
là bộ quốc sử của nước Lỗ, cũng là bộ sử thư theo thể biên niên có niên đại sớm
nhất trong số điển tịch thời Tiên Tần hiện còn. Kí sự của nó lấy 12 vị Công của
nước Lỗ làm thứ tự, bắt đầu từ Lỗ Ẩn Công 鲁隐公
nguyên niên (năm 722 trước công nguyên), đến Lỗ Ai Công 鲁哀公 năm thứ 14 (năm 481 trước công nguyên), tổng cộng 242
năm. Bút pháp Xuân Thu giản ước,
trong 242 năm, chư hầu công phạt, hội minh, soán thí, cùng tế tự, lễ tục v.v… đều
được ghi chép. Niên đại thế thứ 12 vị Công nước Lỗ mà nó ghi chép, trải qua sự
khảo chứng của người đời sau là hoàn toàn chính xác; nhật thực mà nó ghi chép
so với Thực kinh 蚀经 do các học giả
phương Tây biên soạn có hơn 30 lần phù hợp. Do bởi Xuân Thu là thực lục của sử quan, cho nên có giá trị cực cao, người
đời sau không chỉ có thể từ trong đó hiểu được sự thực lịch sử, mà còn có thể
hiểu rõ ngọn nguồn sâu xa của sử học Trung Quốc, chí ít đến thời Tây Chu đã có
chế độ kí sự của sử quan tương đối hoàn bị. Khi nước Lỗ biên soạn bộ Xuân Thu, các nước chư hầu khác cũng đều
lập sử quan biên soạn biên niên sử của nước mình, bộ Xuân Thu nước Lỗ sở dĩ truyền đời, được cho là kết quả biên đính tốn
biết bao tâm huyết của Khổng Tử 孔子. Theo truyền thuyết,
Khổng Tử khi biên đính bộ Xuân Thu,
đã kí thác tư tưởng và chủ trương của mình trong từng hàng chữ, sáng lập điều
mà người đời sau gọi là “Xuân Thu bút pháp” 春秋笔法 “vi ngôn đại
nghĩa” 微言大义 (ngôn ngữ tinh tế, ý nghĩa sâu xa).
Xuân Thu là bộ trứ tác đầu tiên tản văn
sử truyện Trung Quốc, nó mở đầu cho một loại thể tài văn học mới; đồng thời
cũng mở đầu phong khí cho bách gia chư tử đời sau trứ thư lập thuyết.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 18/5/2014
Nguyên tác Trung văn
LỖ QUỐC KHAI THUỶ BIÊN “XUÂN THU”
鲁国开始编 “春秋”
Trong quyển
ĐỒ VĂN TRUNG QUỐC THÔNG SỬ
图文中国通史
(tập Sử tiền sử - Chiến quốc)
Chủ biên: Triệu Hướng Tiêu 赵向标
Tân Cương nhân dân xuất bản xã, 2002.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật