Cam
Mậu 甘茂, không rõ năm sinh năm mất, Tể tướng thời Vũ Vương
武王
Chiêu Vương 昭王 nước Tần. Mất vì bệnh.
Cam Mậu 甘茂người Hạ Thái 下蔡
nước Sở (nay là huyện Phụng Đài 凤台
tỉnh An Huy 安徽). Thời trẻ
từng theo Sử Cử 史举, một học
giả nổi danh lúc bấy giờ để nghiên cứu học thuật của bách gia, rất có tài mưu
lược, khẩu tài cũng rất giỏi. Về sau ông từ nước Sở đến nước Tần, được Huệ Văn
Vương 惠文王 bổ nhiệm là Tướng quân, đồng
thời dưới sự tiến cử của Trương Nghi 张仪,
Xư Lí Tử 樗里子 (em trai Huệ Văn Vương),
ông nhận mệnh đem binh công đánh Hán Trung 汉中,
lập được quân công.
Năm 310 trước công nguyên, Vũ Vương 武王 lên ngôi. Năm sau, Nước Tần
lần đầu tiên đặt chức Tướng quốc, Cam Mậu được bái làm Hữu thừa tướng, cùng với
Tả thừa tướng Xư Lí Tử cùng nắm giữ quốc chính. Vũ Vương rất tin tưởng và trọng
dụng Cam Mậu, khi hữu sự thường cùng với ông bàn luận. Có một lần, Vũ Vương nói
với Cam Mậu:
Sứ
thần nước Sở phái đến đa số đều giỏi về từ lệnh, thường bức ta không thể đáp lại.
Khanh có biện pháp gì chăng?
Cam Mậu hiến kế rằng:
Đại
vương chớ có lo, sau này, phàm là sứ giả giỏi về từ lệnh đến, đại vương đừng tiếp
kiến; nếu như sứ giả khẩu tài bình thường thì đại vương tiếp kiến. Như vậy đại
vương có thể tránh được sở trường của đối phương, chế phục được sở đoản của đối
phương.
Vũ
Vương cảm thấy có lí, liền làm theo, từ đó bảo vệ được sự tôn nghiêm của nước Tần
và bản thân mình.
Để
bảo vệ Tướng vị của mình, Cam Mậu cũng đã vận dụng quyền thuật đấu tranh với kẻ
địch về chính trị. Vũ Vương rất sủng tín Công Tôn Diễn 公孙衍, từng hứa bái ông ta làm Tướng.
Thuộc hạ của Cam Mậu nghe được phong thanh liền báo với Cam Mậu. Cam Mậu lập tức
vào cung diện kiến Vũ Vương, nói rằng:
Đại vương có được hiền tướng, thần đến để
chúc mừng.
Vũ
Vương lấy làm lạ, bảo rằng:
Ta đem quốc sự giao phó cho khanh, sao lại
có được hiền tướng gì nữa?
Cam
Mậu nói:
Không phải đại vương muốn Công Tôn Diễn làm
Tướng sao?
Vũ
Vương liền hỏi:
Khanh từ đâu mà nghe được tin đó?
Cam
Mậu giả thác nói rằng:
Là Công Tôn Diễn nói với thần.
Vũ
Vương nghe qua cho rằng Công Tôn Diễn đã tiết lộ bí mật, vô cùng giận, bắt đầu
xa lánh Công Tôn Diễn. Cam Mậu đã loại trừ được một kẻ địch về chính trị. Chẳng
bao lâu, Công Tôn Diễn lại liên kết với Xư Lí Tử để loại trừ Cam Mậu.
Năm
308 trước công nguyên, Cam Mậu vì lập đại công nên càng được Vũ Vương tín nhiệm.
Để củng cố địa vị của mình, Cam Mậu xin được đem binh đi đánh trọng trấn của nước
Hàn là Nghi Dương 宜阳
(nay là phía tây huyện Nghi Dương tỉnh Hà Nam ). Vừa mới khai chiến, nước Sở vốn
trước đó liên minh với Tần đã phản Tần để kết minh với nước Hàn. Vũ Vương sợ
hai nước Sở Hàn hợp binh đối phó với Tần, nên muốn dừng tấn công Nghi Dương.
Cam Mậu cho rằng Sở Hàn tuy kết minh, nhưng sở sẽ không xuất binh giúp Hàn, chỉ
là ngồi trên núi xem hai con hổ đấu với nhau; nước Hàn cũng sợ nước Sở thừa lúc
Tần đánh hàn sẽ tập kích sau lưng mình. Hai bên đều cảnh giới phòng bị lẫn
nhau. Vũ Vương bị thuyết phục mới đồng ý theo kế hoạch tiến công. (còn tiếp)
Huỳnh Chương
Hưng
Quy Nhơn 29/5/2014
Nguyên tác Trung văn
甘茂
Trong quyển
TRUNG QUỐC LỊCH ĐẠI TỂ
TƯỚNG LỤC
中国历代宰相录
Chủ biên: Dương Kiếm
Vũ 杨剑宇
Thượng Hải văn hoá xuất
bản xã, 1999.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật