Dịch thuật: Triêu nhật tịch nguyệt bái Nguyệt thần

TRIÊU NHẬT TỊCH NGUYỆT BÁI NGUYỆT THẦN

          Trong đêm tối, trăng sáng giống như một ngọn đèn chiếu rọi khắp nhân gian, những vết đen loang lổ trên mặt trăng, đã khiến người xưa luôn suy nghĩ. Người xưa tưởng tượng chúng thành con thỏ. Về sau, trong Hoài Nam Tử 淮南子 có nói đến “trên mặt trăng có con cóc” (nguyệt trung hữu thiềm thừ 月中有蟾蜍). Mọi người còn tưởng tượng ra câu chuyện thỏ trắng giã thuốc trên mặt trăng. Thuốc mà thỏ trắng giã là một loại thần dược, mặt trăng chết đi nhưng sống lại được chính là nhờ tác dụng của loại thuốc này.

          Truyền thuyết có liên quan đến mặt trăng đó là “Thường Nga bôn nguyệt” 嫦娥奔月. Truyền thuyết kể rằng Thường Nga chính là vợ của anh hùng Hậu Nghệ 后羿. Một lần nọ, Hậu Nghệ xin được một lọ thuốc bất tử từ chỗ Tây Vương Mẫu, nhưng bị Thường Nga trộm uống. Sau khi Thường Nga uống trộm thuốc bất tử, không làm chủ được bản thân liền bay lên trời xanh vạn dặm và rơi xuống mặt trăng trở thành Thường Nga tiên tử. Trên mặt trăng mặc dù điện các nguy nga nhưng lại vô cùng vắng vẻ, chỉ có một con thỏ ngọc, một cây quế và một con cóc. Quả đúng là:

Thường Nga ưng hối thâu linh dược

Bích hải thanh thiên dạ dạ tâm

嫦娥应悔偷灵药

碧海青天夜夜心

(Thường Nga hối hận vì đã trộm linh dược

Giờ với biển biếc trời xanh đêm đêm nhung nhớ)

          Mỗi khi gặp tiết Trung Thu, Thường Nga đều ra khỏi cung quảng hàn, u sầu nhìn xuống nhân gian. Theo truyền thuyết, bóng đen trên mặt trăng chính là bóng của cây quế cao to trên  cung quảng hàn. Mỗi đêm Trung Thu, hoa quế trên cung quảng hàn nở, cũng thường có hạt quế từ mặt trăng rơi xuống nhân gian.

          Theo những ghi chép trong sách cổ, Trung Quốc từ rất sớm đã có nghi thức “triêu nhật tịch nguyệt” 朝日夕月. Tín ngưỡng đối với Nguyệt thần 月神 bắt nguồn từ sự sùng bái thiên thể nguyên thuỷ. Nguyệt thần cũng được gọi là “Nguyệt Quang Nương Nương” 月光娘娘, “Thái Âm Tinh Chủ” 太阴星主, “Nguyệt Quang Bồ Tát” 月光菩萨. Trăng tròn tượng trưng cho sự đoàn viên ở nhân gian, những đôi nam nữ yêu nhau thường hứa dưới trăng, thề không bao giờ xa rời, vợ chồng bị xa cách đôi nơi cũng thường hướng đến Nguyệt thần khấn cầu đoàn viên. Thôi Oanh Oanh 崔莺莺 trong Tây sương kí 西厢记 cũng bái nguyệt, cầu khấn được tương ngộ cùng ý trung nhân. Một số dân tộc thiểu số ở Trung Quốc cũng có tập tục “khiêu nguyệt” 跳月, “toạ nguyệt” 坐月, đem tình yêu và hôn nhân liên hệ với mặt trăng.

                                                              Huỳnh Chương Hưng

                                                             Quy Nhơn 14/01/2014

Nguồn

TÀI VẬN NHÂN DUYÊN CÁT HUNG HOẠ PHÚC

财运姻缘吉凶祸福

Tác giả: Tôn Bảo Quang 孙保光

Trung Quốc Trường An xuất bản xã, 2007.