PHÚC THẦN
Phúc thần
福神 trong tín ngưỡng dân gian Trung Quốc không chỉ có một,
có người gọi thần phương bắc Huyền Vũ 玄武 là Phúc thần, có
người xem Thiên quan 天官 trong “Tam Quan 三官” (1) là Phúc thần (cho nên có “Thiên Quan
tứ phúc” 天官賜福), có người gọi Trương Tiên 張仙
là Phúc thần … Các thuyết không thống nhất là do bởi thời đại khác nhau, địa vực
khác nhau, nhưng tất cả đều là Thiện thần bảo hộ nhân gian, đều là vị thần giúp
mọi người có nhiều con cháu, sống lâu, phát tài, mạnh khỏe, hạnh phúc. Trong số
các vị Phúc thần mà có lai lịch rõ ràng, có Dương Thành 陽城 từng giữ qua chức Thứ sử ở Đạo Châu 道州.
Dương
Thành陽城 có tên tự là Kháng Tông 亢宗,
người Bắc Bình 北平 Định Châu 定州 đời Đường, sau dời
đến huyện Hạ 夏 ở
Thiểm Châu 陝州. Ông sinh ra đã ham học, nhưng vì nhà nghèo không có
sách để đọc, về sau khi giúp việc ở Tập hiền viện 集賢院
ông đã đọc lén những sách ở đó, sáu năm sau không gì là không biết. Sau khi thi
đậu, ông không ra làm quan mà ở ẩn ở núi Trung Điều 中條.
Đường Đức Tông cho mời ông ra giữ chức Gián nghị đại phu, ông một lòng trung với
triều đình và là người dám nói thẳng.
Chẳng
bao lâu, Hoàng đế phái ông làm Quốc tử tư nghiệp ở Dương Thành 陽城, sau đổi làm Thứ sử Đạo Châu. Thời gian nhậm chức ở Đạo
Châu, ông quản việc nước như việc nhà, yêu dân như con, đồng thời giảm bớt tạp
dịch thuế má cho dân. Vùng Đạo Châu đặc biệt có nhiều người lùn, mỗi năm đều phải
chọn một số để tiến cống triều đình, việc tiến cống đó khiến dân làng sống
không yên. Nhưng Hoàng đế vẫn không cho dừng việc triều cống, Dương Thành dâng
tấu tâu với Hoàng đế rằng:
Dân của châu đều là người lùn, nếu tiến cống,
không biết phải cống người như thế nào.
Hoàng đế
nghe qua cho dừng việc tiến cống. Dân làng vô cùng cảm kích Dương Thành, lập miếu
tạc tượng ông để thờ, xem ông như vị Phúc thần của Đạo Châu. Về sau Dương Thành
trở thành vị Phúc thần được tôn kính trong dân gian Trung Quốc, cùng với Lộc thần, Thọ thần
được xem là Tam thần: Phúc Lộc Thọ.
CHÚ THÍCH CỦA NGƯỜI DỊCH
(1)- TAM QUAN 三官:
tức Tam Quan Đại Đế, chỉ Thiên Quan 天官 Địa Quan 地官 Thủy Quan 水官.
- Thiên
Quan còn gọi là Thiên Quan tứ phúc 天官賜福福, danh xưng hoàn chỉnh là Thượng nguyên nhất phẩm Tứ phúc Thiên Quan Tử Vi Đại Đế 上元一品賜福天官紫微大帝.
- Địa
Quan còn gọi là Địa Quan xá tội 地官赦罪, danh xưng hoàn chỉnh là Trung nguyên nhị phẩm Xá tội Địa Quan Thanh Hư Đại Đế 中元二品赦罪地官清虛大帝.
- Thủy
Quan còn gọi là Thủy Quan giải ách水官解厄, danh xưng hoàn chỉnh là Hạ nguyên tam phẩm Giải ách Thủy Quan Động Âm Đại Đế 下元三品解厄水官洞陰大帝.
Ngày vía 3 vị là rằm tháng Giêng, rằm tháng 7 và rằm
tháng 10.
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 18/01/2013
Dịch từ nguyên tác Trung văn
PHÚC THẦN
福神
Trong quyển
CÁT TƯỜNG ĐÍCH TRUNG QUỐC
吉祥的中國
Bản công ti biên tập bộ biên soạn
Ngọc Thụ đồ thư ấn loát hữu hạn công ti, năm Dân Quốc
thứ 90.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật