VỊ HOÀNG ĐẾ THAY ĐỔI HỌ TÊN
Trong lịch sử Trung Quốc, hoàng đế
thay đổi họ tên mang ý nghĩa là thay đổi triều đại, nhưng vào thời Ngũ đại thập
quốc (1), có một vị hoàng đế sau khi đăng cơ đã thay đổi họ tên, một
cái tên hoàn toàn mới. Vị hoàng đế đó chính là vị quân chủ khai quốc nhà Nam Đường
Từ Tri Cáo 徐知诰.
Năm thứ 3 sau khi Từ Tri Cáo đăng cơ
xưng đế, đột nhiên đổi tên là Lí Biện 李昪.
Đã làm hoàng đế tại sao lại thay đổi họ tên? Điều này phải bắt đầu từ thân thế
của ông.
Hoá ra, Từ Tri Cáo vốn là hậu duệ của
tôn thất triều Đường. Phụ thân của ông là Lí Vinh 李荣, sống ở Từ Châu 徐州,
rất thích cùng với hoà thượng tụng kinh niệm Phật. Ông đặt tên cho con là Bành
Nô 彭奴. Do bởi thời cổ Từ Châu gọi
là Bành Thành 彭城 nên đã đặt
tên này. Khi Bành Nô 7, 8 tuổi, Lí Vinh và vợ nối nhau qua đời, Bành Nô theo sống
với bác là Lí Cầu 李球. Người bác
rất yêu quý Bành Nô, nhưng Bành Nô gặp phải biến cố vô cùng đau thương này đã đòi đến chùa Khai
Nguyên 开元 xuất gia làm hoà thượng. Người
bác giữ không được, đành bỏ tiền ra nhờ trưởng lão chiếu cố, cho Bành Nô đến
chùa mang danh hoà thượng, chỉ mặc cà sa, nhưng không cạo đầu, không thụ giới,
bình thường cùng với hoà thượng tụng kinh niệm Phật, qua một thời gian về lại
nhà. Trưởng lão chùa Khai Nguyên rất đồng tình và cũng yêu quý Bành Nô nên đã đồng
ý.
Và Bành Nô đã vào chùa. Một ngày nọ,
Tiết độ sứ Hoài Nam 淮南là Dương
Hành Mật 杨行密 đi qua chùa Khai Nguyên,
trông thấy Bành Nô tướng mạo đường đường, vô cùng linh hoạt bèn quyết định nhận
làm con nuôi. Lí Cầu sau khi biết được chuyện, liền nói với Bành Nô, nếu một
mai thành đạt, không nên quên lấy lại họ cũ. Bành Nô nhớ kĩ lời dặn của bác.
Nào ngờ, việc Dương Hành Mật nhận Bành Nô làm con nuôi bị mấy người con của
ông phản đối kịch liệt. Dương Hành Mật đành đem Bành Nô giao cho thủ hạ của
mình là đại tướng Từ Ôn 徐温 làm con
nuôi. Sau khi nhận Bành Nô, Từ Ôn đã đổi tên cho Bành Nô là Từ Tri Cáo.
Dưới sự nuôi dưỡng của Từ Ôn, Từ Tri
Cáo ngày càng trưởng thành, rất được Từ
Ôn coi trọng. Về sau Dương Hành Mật làm quốc vương nước Ngô, Từ Ôn nhậm chức Thừa
tướng, Từ Tri Cáo cũng được trọng dụng, được phái đến Kim Lăng 金陵 huấn luyện thuỷ quân, đồng
thời đảm nhiệm chức Kim Lăng Thứ sử. Sau khi Từ Ôn mất, Từ Tri Cáo được phong
làm Tề vương. Lúc này vây cánh của Từ Tri Cáo đã mạnh, thực quyền lại nắm trong
tay, năm 937, Từ Tri Cáo phế Ngô vương Dương Phổ 杨溥, tự xưng đế, đổi quốc hiệu là Đại Tề. Sau khi xưng
đế, Từ Tri Cáo nhớ đến lời dặn của bác, cho rằng thời điểm khôi phục họ cũ của
mình đã đến, vì thế đã lấy lại họ Lí, đổi tên là Biện, đồng thời đổi dùng quốc
hiệu Đường của tiền nhân, sử gọi là Nam Đường.
Năm 975, Nam Đường bị Bắc Tống diệt, vị
hoàng đế cuối cùng chính là vị hoàng đế giỏi về thi từ - Hậu chủ Lí Dục 李煜.
CHÚ
THÍCH CỦA NGƯỜI DỊCH
(1)-
NGŨ ĐẠI THẬP QUỐC 五代十国 (năm 907
– năm 979): tức gọi chung “Ngũ đại” và “Thập quốc”, một thời kì trong lịch sử
Trung Quốc, bắt đầu từ lúc nhà Đường diệt vong đến lúc nhà Tống thống nhất
Trung Quốc.
Thời kì này chia làm 2, đó là “Ngũ đại”
(năm 907 – năm 960) và “Thập quốc” (năm 907 – năm 979).
Ngũ
đại
- Hậu Lương 后梁 : từ năm 907 đến năm 923, với 3 vị hoàng đế
- Hậu Đường 后唐: từ năm 923 đến năm 937 với 4 vị hoàng đế.
- Hậu Tấn 后晋: từ năm 936 đến năm 947 với 2 vị hoàng đế.
- Hậu Hán 后汉: từ năm 947 đến năm 951 với 2 vị hoàng đế.
- Hậu Chu 后周: từ năm 951 đến năm 960 với 3 vị hoàng đế.
Thập
quốc
- Ngô quốc 吴国: từ năm 902 đến năm 937 với 4 vị hoàng đế
- Nam Đường 南唐: từ năm 937 đến năm 975 với 3 vị hoàng đế
- Ngô Việt 吴越: từ năm 907 đến năm 978 với 5 vị hoàng đế
- Mân 闽: từ năm 909 đến năm 945 với 6 vị hoàng đế.
- Bắc Hán 北汉: từ năm 951 đến năm 979 với 4 vị hoàng đế.
- Tiền Thục 前蜀: từ năm 903 đến năm 925 với 2 vị hoàng đế.
- Hậu Thục 后蜀: từ năm 934 đến năm 965 với 2 vị hoàng đế.
- Kinh Nam 荆南: từ năm 924 đến năm 963 với 5 vị hoàng đế.
- Sở 楚: từ năm 897 đến năm 951 với 6 vị hoàng đế
- Nam Hán 南汉: từ năm 917 đến
năm 971 với 4 vị hoàng đế.
Huỳnh Chương
Hưng
Quy Nhơn 3/11/2012
Dịch từ nguyên tác Trung văn
HỮU NHẤT CÁ CẢI TÍNH HOÁN DANH ĐÍCH HOÀNG ĐẾ
有一个改姓换名的皇帝
Trong quyển
TRUNG QUỐC NHÂN DANH
ĐÍCH CỐ SỰ
中国人名的故事
Tác giả: Trương Tráng
Niên (张壮年)
Trương Dĩnh Chấn (张颖震)
Sơn Đông hoạ báo xuất
bản xã, 2005.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật