NHẬT CẬN TRƯỜNG AN
VIỄN
日近长安远
MẶT TRỜI GẦN, TRƯỜNG AN XA
Giải
thích: Ngẩng đầu nhìn mặt trời, cảm thấy mặt trời gần.
Nhìn không thấy kinh đô Trường An, nên cảm thấy Trường An xa.
Phiếm
chỉ cách kinh đô rất xa hoặc ví hướng đến kinh đô. Nhìn chung ngụ ý công không thành, danh không đạt, hi vọng và
lí tưởng đều không thể thực hiện.
Xuất
xứ: Nam
triều . Tống . Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆: Thế thuyết tân ngữ -
Túc huệ 世说新语
- 夙惠.
Cuối
thời Tây Tấn, con của Tư Mã Duệ 司马睿 là Tư Mã Thiệu 司马绍 vô cùng thông minh, được Tư Mã Duệ yêu quý. Một năm nọ, Tư
Mã Thiệu vừa lên 8 tuổi, Tư Mã Duệ đang chơi với con, có một người từ Trường An
长安 đến Kiến Nghiệp 建邺, Tư Mã Duệ thân mật hỏi rằng:
-
Ông từ Trường An đến, có thể biết tình
hình kinh thành như thế nào không?
Người
đó đáp rằng:
-
Tình hình không được tốt lắm. Quân Hung
Nô thường đến quấy nhiễu, bách tính sống rất khổ. Cứ như thế đó, có thể mất nước.
Tư
Mã Duệ không ngăn được rơi lệ. Tư Mã Thiệu hỏi cha rằng:
-
Cha, sao cha lại khóc?
Tư
Mã Duệ bảo:
-
Việc của người lớn, quốc gia đại sự, con
hãy còn nhỏ, có nói ra con cũng không hiểu.
Tư
Mã Thiệu nói rằng:
- Con đã 8 tuổi, con hiểu được.
Tư Mã
Duệ nói:
- Thôi được, cha hỏi con, con cho rằng Trường
An cách chúng ta xa hay là mặt trời cách chúng ta xa?
Tư Mã
Thiệu liền đáp:
- Đương nhiên là mặt trời. Chỉ nghe nói người
từ Trường An đến, chưa nghe
nói người từ mặt trời đến. Rõ ràng là Trường An gần, mặt trời xa.
Ngày hôm sau, Tư Mã Duệ bày tiệc mời các liêu thuộc. Trong
bữa tiệc, Tư Mã Duệ đã kể lại sự việc hôm qua Tư Mã Thiệu đã trả lời thông minh
như thế nào, và rất đắc ý. Tư Mã Duệ lại hỏi con:
- Con nói cho mọi người
nghe thử, Trường An và mặt trời, nơi nào xa hơn?
Tư Mã Thiệu đáp rằng;
- Trường An xa, mặt
trời gần.
Tư Mã Duệ lúng túng liền hỏi:
- Sao hôm nay con nói
khác với hôm qua?
Tư Mã Thiệu chậm rãi đáp rằng:
- Mình ngẩng đầu
lên nhìn thấy mặt trời, còn Trường An nhìn không thấy, lẽ nào không phải mặt trời
thì gần mà Trường An thì xa sao?
Mọi người nghe qua, ai nấy đều kinh ngạc, khen Tư Mã
Thiệu trả lời hay. Đương nhiên Tư Mã Duệ cũng vô cùng vui mừng.
Mấy năm sau, nhà Tây Tấn bị Bắc Hán diệt. Tư Mã Duệ tại Kiến
Nghiệp xưng đế, kiến lập triều Đông Tấn, trở thành Tấn Nguyên Đế, lập Tư Mã Thiệu
làm Thái tử. Sau khi Tấn Nguyên đế qua đời, Tư Mã Thiệu kế vị, đó là Tấn Minh Đế.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 11/11/2012
Dịch từ nguyên tác
Trung văn
NHẬT CẬN TRƯỜNG AN VIỄN
日近长安远
Trong quyển
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật