ĐỚI NIÊN PHÚ KHÉO ĐỐI VẾ ĐỐI HÀI ÂM
Tại huyện Hoài Viễn 怀远 tỉnh An Huy 安徽 có một người tên là Đới Niên Phú 戴年富, người này từng giữ chức Thượng thư bộ Hộ khoảng thời Thiên Thuận 天顺 nhà Minh. Lúc nhỏ Đới Niên Phú rất thông minh, 10 tuổi đã biết ứng đối, trong làng cũng thường nhờ viết câu đối. Phụ thân của Đới Niên Phú thấy con mình tài năng như thế rất vui, liền mời một thầy giáo đến nhà để dạy. Một ngày nọ nhà họ Đới có một bữa tiệc, mời vị thầy giáo ngồi lên trên, đồng thời mời các văn nhân trong làng đến dự. Theo lệ lúc bấy giờ, học trò bái lạy thầy, đầu tiên thầy sẽ thử câu đối. Mọi người đang đợi thầy giáo xuất đề, bất ngờ một trận gió thổi đến làm gãy nhánh cây ngô đồng trước cửa, tổ chim trên cây cũng bị gió thổi rơi xuống, mấy con chim non dưới đất đang kêu. Thầy giáo thấy thế liền thuận miệng đọc ra vế đối:
Phong đoạ tước sào, nhị tam tử liên khoả cập địa
风堕雀巢, 二三子连棵及地
(Gió thổi làm rớt tổ chim, hai ba chim con cùng nhành cây rơi xuống đất)
(4 chữ “liên khoả cập địa” 连棵及地 hài âm với “liên khoa cập đệ” 连科及第 có nghĩa là liên tiếp thi đỗ các khoa)
Đới Niên Phú không ngờ thầy ra vế đối như thế, trong nhất thời cảm thấy khó đối lại, lo đến toát cả mồ hôi. Đương lúc lao tâm khổ tứ suy nghĩ bỗng nhiên có tiếng gà gáy vang đến. Hoá ra nhành cây có tổ chim bị gió thổi lúc nãy rơi xuống làm lộ ra một khoảng trống, gà trống nhìn thấy ánh trăng ngỡ là trời sắp sáng liền gáy lên. Đới Niên Phú chợt sáng ra, liền cung kính vái lạy thầy, rồi chậm rãi đối lại:
Nguyệt xuyên kê ốc, tam ngũ thanh kim bàng đề minh
月穿鸡屋, 四五声金膀啼鸣
(Trăng xuyên nhà cỏ, bốn năm tiếng, gà vỗ cánh vàng gáy vang)
(4 chữ “kim bàng đề minh” 金膀啼鸣 hài âm với “kim bảng đề danh” 金榜题名 có nghĩa là bảng vàng có ghi tên)
Thầy giáo nghe qua vế đối vô cùng hài lòng. Bởi vì vế sau đã kết hợp chặt chẽ ý nghĩa với vế trước, đối rất chỉnh, hơn nữa đã dùng hài âm để đối lại. Thầy giáo thấy Đới Niên Phú chí hướng cao xa, hoài bão to lớn, có thể dạy bảo được nên lập tức tỏ thái độ bằng lòng lưu lại dạy. Đới Niên Phú thấy thầy vui mừng như thế liền cung kính làm lễ bái sư. Từ đó việc học của Đới Niên Phú ngày càng tiến bộ.
Cặp đối:
Phong đoạ tước sào, nhị tam tử liên khoả (khoa) cập địa (đệ)
Nguyệt xuyên kê ốc, tam ngũ thanh kim bàng (bảng) đề minh (đề danh)
风堕雀巢, 二三子连棵 (科) 及地 (第)
月穿鸡屋, 四五声金膀 (榜) 啼鸣 (题名)
Gió thổi làm rớt tổ chim, hai ba chim con cùng nhành cây rơi xuống đất (liên tiếp thi đỗ các khoa)
Trăng xuyên nhà cỏ, bốn năm tiếng, gà vỗ cánh vàng gáy vang (bảng vàng có tên ghi)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 1/9/2012
Dịch từ nguyên tác Trung văn
ĐỚI NIÊN PHÚ XẢO ĐỐI HÀI ÂM ĐỐI TỬ
戴年富巧对谐音对子
Trong quyển
KHINH TÙNG HỌC ĐỐI LIÊN
轻松学对联
Tác giả: Nghiêm Ân Huyên 严恩萱
Nghiêm Khảo Lượng 严考亮
Quảng Châu – Kí Nam đại học xuất bản xã, 2005.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật