BẤT HÀN NHI LẬT
不寒而栗
KHÔNG LẠNH MÀ RUN
Giải thích: không hề lạnh mà lại run. Hình dung sợ hãi đến cực điểmXuất xứ: Hán . Tư Mã Thiên 司马迁: Sử kí – Khốc lại liệt truyện 史记 - 酷吏列传
Thời Hán Vũ Đế, có một người tên là Nghĩa Tung 义纵, từng là đạo tặc chặn đường cướp của. Chị của Nghĩa Tung tên Nghĩa Hủ 义姁 là thầy thuốc của Hoàng thái hậu, rất được Hoàng thái hậu sủng ái. Dựa vào mối quan hệ thân tình này, Nghĩa Tung được làm quan tại triều, động một tí là lạm dụng hình phạt, bách tính gọi hắn là “khốc lại” lòng lang dạ sói.
Về sau, Nghĩa Tung làm Thái thú quận Định Tương 定襄 (nay là phía đông nam huyện Hoà Lâm Cách 和林格 của khu tự trị Nội Mông). Để dẹp loạn nơi đó, vừa mới tới nhiệm sở, Nghĩa Tung đã đại khai sát giới, đem những trọng phạm, khinh phạm trong ngục hơn 200 người nhốt chặt. Lại cho bắt cả những thân thuộc, bạn bè, hàng xóm đến thăm phạm nhân hơn 200 người không phân biệt trắng đen, gán cho họ tội danh “mạc tu hữu” 莫须有 (1), định họ tội chết cùng với tội nhân, tất cả bị chém một loạt để thị chúng.
Sự kiện đó chấn động cả vùng Định Tương, đầu làng cuối xóm mọi người chạy báo nhau: “Không xong rồi! Thái thú trong một ngày đã giết hơn 400 người!”. Cả quận kinh tâm táng đởm, không lạnh mà run, lo sợ hoạ hoạn rơi xuống đầu mình không biết khi nào.
CHÚ THÍCH CỦA NGƯỜI DỊCH
(1)- MẠC TU HỮU 莫须有: trong Tống sử - Nhạc Phi truyện 宋史 - 岳飞传 có ghi, sau khi Tần Cối hại chết Nhạc Phi 岳飞, Hàn Thế Trung 韩世忠 bất bình đến chất vấn Tần Cối và 3 chữ này là lời của Tần Cối. Hàm nghĩa của 3 chữ này xưa nay có nhiều tranh luận, tổng kết lại đại thể có mấy ý kiến dưới đây:
- Hoặc hứa hữu 或许有: có lẽ có.
- Tất tu hữu 必须有: phải có.
- Mạc, tu hữu 莫, 须有: lẽ nào, chắc chắn là có.
- Nan đạo một hữu? 难道没有?: lẽ nào không có.
- Bất tu hữu 不须有: không cần phải có.
Trích nguồn http://baike.baidu.com/view/48122.htm
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 22/8/2012
Dịch từ nguyên tác Trung văn
BẤT HÀN NHI LẬT
不寒而栗
Trong quyển
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật