NHỊ ĐÀO SÁT TAM SĨ
二桃杀三士
HAI TRÁI ĐÀO GIẾT BA DŨNG SĨ
Giải thích: dùng 2 trái đào để giết 3 dũng sĩ. Ví với việc mượn dao giết người.Xuất xứ: Chiến quốc – Dật danh Yến Tử Xuân Thu – Gián hạ nhị 晏子春秋 - 谏下二.
Thời Xuân Thu tại nước Tề, Tề Cảnh Công 齐景公 có 3 viên đại tướng, họ là Công Tôn Tiếp 公孙接, Điền Khai Cương 田开疆, Cổ Dã Tử 古冶子, nổi tiếng cả nước Tề về sự dũng mãnh vô địch.
Nhưng ba người này đều không có sự tu dưỡng, thái độ ngạo mạn vô lễ, tể tướng Yến Anh 晏婴 lấy đó làm lo tâu với Tề Cảnh Công rằng:
Thần cho rằng, tướng quân dưới tay của vị quân chủ hiền minh, cần phải biết rõ lễ vua tôi, hiểu được quy củ trên dưới. Có như vậy, với trong nước mới có thể cấm tuyệt bạo loạn, với ngoài nước mới có thể ngăn được quân địch; nhưng Công Tôn Tiếp, Điền Khai Cương, Cổ Dã Tử 3 người này vừa không có lễ nghi vua tôi, lại không có lễ tiết trên dưới, trong không thể dùng để cấm bạo loạn, ngoài không thể dùng để chống lại quân địch, vì thế họ là những kẻ nguy hại cho đất nước, chi bằng sớm trừ khử họ đi !
Tề Cảnh Công than rằng:
Ba người họ võ nghệ cao cường, biết làm sao đây?
Yến Anh tâu rằng:
Thần có một chủ ý, xin bệ hạ sai người đem tặng cho 3 người họ 2 trái đào, bảo họ dựa theo công lớn nhỏ mà phân chia, ai có công lớn người đó có thể ăn đào.
Tề Cảnh Công làm theo kế đó.
Công Tôn Tiếp vui mừng nhận đào và nói rằng:
Sức của tôi có thể chế ngự được heo rừng, lại có thể bắt được hổ dữ, xét công lao của tôi, tôi có thể ăn đào.
Công Tôn Tiếp liền lấy một trái trước.
Điền Khai Cương bảo rằng:
Tôi dẫn quân đánh trận có thể đánh lui quân địch đến 3 dặm, tôi cũng có tư cách ăn đào.
Điền Khai Cương liền đoạt lấy một trái.
Lúc bấy giờ, đào đã bị lấy sạch, Cổ Dã Tử giận dữ nói:
Tôi từng đi theo chúa thượng, có một lần qua sông, con ngựa của chúa thượng bị một con rùa lớn ngậm kéo đi, tôi liền giết rùa cứu sống con ngựa. Nếu luận về công, tôi đáng được ăn đào. Hai ông còn không chịu đưa đào cho tôi !
Nói xong liền rút kiếm muốn giao tranh cùng Công Tôn Tiếp và Điền Khai Cương.
Công Tôn Tiếp, Điền Khai Cương nhìn thấy Cổ Dã Tử giận, trong lòng áy náy, liền nói rằng:
Hai tôi dũng mãnh không bằng ông, công lao của hai tôi cũng không bằng ông, hai tôi tham lam quá, lấy đào trước mà không nhường cho ông. Hai tôi chỉ có cái chết mới có thể bày tỏ dũng cảm và nghĩa khí.
Nói xong, hai người rút kiếm tự vẫn.
Cổ Dã Tử nhìn thấy hai người tự sát, trong lòng đau buồn, liền quăng đào cũng lấy kiếm tự sát.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 23/7/2012
Dịch từ nguyên tác Trung văn
NHỊ ĐÀO SÁT TAM SĨ
二桃杀三士
Trong quyển
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật