LẬP TUYẾT
TRÌNH MÔN
立雪程门
Ví với việc tôn kính sư trưởng, dốc lòng cầu học.
Điển xuất từ Tống sử
- Đạo học truyện nhị - Dương Thời 宋史 - 道学传 - 二杨时.
Thời Bắc Tống, Dương Thời 杨时cùng với Du Tạc 游酢vào một ngày tuyết rơi dày đi bái kiến Lí học gia Trình Di 程颐 nổi tiếng lúc bấy giờ, gặp lúc Trình Di đang tĩnh toạ dưỡng thần. Cả hai không dám làm kinh động, cứ đứng ngoài cửa đợi. Khi Trình Di thức giấc, ngoài cửa tuyết đã rơi dày cả xích.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 17/12/2022
Nguồn
THƯỜNG DỤNG ĐIỂN CỔ
常用典故
Biên soạn: Tôn Lập Quần 孙立群,
Lí Ái Trân 李爱珍
Thượng Hải đại học xuất bản xã, 2005
Phụ lục của người dịch
Trong
Tống sử 宋史, quyển 428 - Dương Thời truyện 楊時傳 có chép:
Dương
Thời hựu kiến Trình Di ư Lạc, Thời cái niên tứ thập hĩ. Nhất nhật kiến Di, Di
ngẫu minh toạ, Thời dữ Du Tạc thị lập bất khứ. Di kí giáo, tắc môn ngoại tuyết
thâm nhất xích hĩ.
楊時又見程頤於洛, 時蓋年四十矣. 一日見頤, 頤偶瞑坐. 時與游酢侍立不去. 頤既覺, 則門外雪深一尺矣.
(Dương
Thời lại đến Lạc dương gặp Trình Di, năm đó Dương Thời 40 tuổi. Ngày nọ gặp
Trình Di, Trình Di đang ngồi nhắm mắt dưỡng thần. Dương Thời cùng Du Tạc đứng hầu
không rời đi. Khi Trình Di tỉnh giấc, bên ngoài tuyết đã rơi dày cả thước)
Dương Thời 杨时tinh thông sử học. giỏi văn thơ, người đời gọi ông là
Quy Sơn Tiên Sinh 龟山先生. Thời trẻ khi thi đậu Tiến sĩ, để tiếp tục việc học,
ông bỏ cơ hội làm quan, đến Hà
Lữ Đại Lâm 吕大临, Dương Thời 杨时, Tạ Lương Tá 谢良佐 và Du Tạc 游酢 được người đời gọi
là “Trình môn tứ tiên sinh” 程门四先生.
Thành ngữ “Trình môn lập tuyết”
ý chỉ học trò cung kính thụ nghiệp. được dùng để ví việc thiết tha cầu học, tôn
kính bậc trưởng thượng có học vấn.
https://baike.baidu.com/item/%E7%A8%8B%E9%97%A8%E7%AB%8B%E9%9B%AA/817596
Ngoài “Lập tuyết Trình môn” 立雪程门 cũng nói là “Trình môn lập tuyết” 程门立雪 ra, còn có thành ngữ “Trình môn phi tuyết” 程门飞雪, “Trình môn độ tuyết” 程门度雪.