HỈ THẦN TRUYỀN THUYẾT
MÃN TỘC HỈ THẦN
(tiếp theo)
Chim Hỉ
thước có năng lực bảo hộ. Dã thú trong rừng sâu rất nhiều, săn bắn là một việc
rất nguy hiểm. Chim Hỉ thước có linh tính cảnh giác, lúc gặp nguy hiểm liền cất
tiêng kêu, thành bầy bay rời khỏi. Như vậy là đã cảnh giác cho người đi săn. Thế
là, chim Hỉ thước được phú cho chức năng thần thánh bảo vệ khu vực, trở thành vị
thần bảo hộ khu vực trong Tát Mãn giáo, bảo hộ người đi săn được bình an khi
vào trong núi, và cũng trở thành Hỉ thần trong mắt mọi người, bảo hộ mọi người
tránh được tai hoạ.
Tại
Ninh Cổ Tháp 宁古塔 có
lưu truyền một câu chuyện thần thoại liên quan đến Sa Khắc Sa Ân Đô Lí 沙克沙恩都里: Thiên thần nhìn thấy nhân gian đối với thiên tai bệnh
hoạn, không hề biết dự phòng, liền phái Sa Khắc Sa 沙克沙 xuống trần dự
báo cát hung hoạ phúc. Nó thông qua cảm ứng đầu thai vào một gia đình săn bắn,
là hình tượng nửa người nửa chim thước, đồng thời lớn lên trong tổ chim Hỉ thước,
cả ngày làm bạn với chim Hỉ thước. Nó dự báo thuỷ tai, ôn dịch, khiến bộ lạc
may mắn tránh được nạn. Nó nhìn thấy rõ mê hồn trận của Da Lỗ Lí 耶鲁里, cứu được người trong tộc, được Mãn tộc tôn làm Hỉ thần.
Mỗi khi nhà có người sinh con, hoặc xây dựng phòng ốc, hoặc bệnh lâu ngày qua
khỏi, hoặc xuất binh đánh trận bình an trở về, Mãn tộc đều tế Hỉ thần.
Trong
thần thoại Mãn tộc, chim Hỉ thước còn được xem là sự xuất hiện của người đi cứu
giúp, đại để có phân làm hai loại:
Một là
trong truyền thuyết lấy con người làm chủ nhân ông, chim Hỉ thước trên thân của
vị hoàng đế hoặc nhân vật anh hùng của Mãn tộc, theo đó khiến họ được cứu,
tránh được tai mắt của kẻ địch, Chim Hỉ thước nhân đó cũng nhận được sủng ái của
hoàng đế, cũng nhận được sự yêu mến của nhân dân Mãn tộc. Chim Hỉ thước trong
loại hình tượng này hoàn toàn không bị nhân cách hoá, hành động cứu trợ của nó
là trực tiếp. Trong loại hình tượng này, truyền thuyết mà được mọi người quen
nhất chính là truyền thuyết chim Ô nha hoặc chim Hỉ thước cứu Tiểu Hãn 小罕 (Nỗ
Nhĩ Cáp Xích 努尔哈赤).
Về truyền
thuyết Nỗ Nhĩ Cáp Xích có nhiều bài văn khác nhau, trong đó, có thuyết nói Tiểu
Hãn bị quân Minh truy đuổi. Nhìn thấy thế, một bầy chim Hỉ thước liền đứng trên
đầu Tiểu Hãn, quân Minh từ xa nhìn thấy một bầy chim Hỉ thước, đoán là nơi đó
không có người, bèn rẽ sang hướng khác. Chim Hỉ thước đã cứu mạng của Tiểu Hãn.
Hai là
trong thần thoại, chim Hỉ thước có nhân tính, hoặc thần tính, giúp nhân loại hoặc
thần linh gián tiếp cứu giúp. Trong Bạch
Vân Cách Cách 白云格格, bầy chim Hỉ thước cầu cáo với thiên thần Bạch Vân
Cách Cách白云格格, ném xuống cành cây xanh để cứu nhân loại và vạn vật
sinh linh trong cơn hồng thuỷ. Linh tính của chim Hỉ thước là nhân vì “ngẫu
nhiên” cứu chủ mà được phú cho. Đó không phải là sự sùng bái nguyên lai về động
vật. Đối với hoàng đế được cứu mà nói, đó là nhân vì được sự cứu giúp bất ngờ
nên có hành động cảm kích chim Hỉ thước. Đối với hậu thế Mãn tộc mà nói, đó là
do bởi chim Hỉ thước cứu hoàng đế Mãn tộc (cũng chính là tổ tiên), cho nên
trong lòng họ có sự cảm kích chim Hỉ thước. Hình tượng chim Hỉ thước trong thần
thoại của Mãn tộc đều là thiện lương tốt đẹp, từ trong đó có thể thấy đối với sự
yêu mến và sùng kính chim Hỉ thước, nhân dân Mãn tộc đã thậm chí hoá chim Hỉ
thước thành Hỉ thần.
(hết)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 23/4/2021
Nguồn
MÃN TỘC HỈ THẦN
满族喜神
Trong quyển
ĐỒ THUYẾT HỈ VĂN HOÁ
图说喜文化
Tác giả: Ân Vĩ 殷伟,
Trình Kiến Cường 程建强
Bắc Kinh: Thanh Hoa đại học xuất bản xã, 2013